پوهنتون هاى افغانستان، به دليل عدم توليد آثار علمى و مسدود بودن مراکز تحقيقي نتوانستند در فهرست يکهزار پوهنتون برتر جهان راه يابند؛ اما وزارت تحصيلات عالى مى گويد که تکميل چنين معيارهاى جهانى براى افغانستان زمانگير است.
اخيراً روزنامه تايمز انگلستان، فهرست يکهزار پوهنتون برتر دنيا را منتشر کرد که در اين فهرست، پوهنتون هاي افغانستان وجود نداشت.
اين تحقيق ميان سال هاي2016 تا 2017 از سوي موسسه تايمز با همکاري چندين نهاد ديگر، بعد از مطالعه 12 هزار جلد کتاب تحقيقي صورت گرفته است. شماري از استادان پوهنتون هرات، نبود محصلين متخصص در مقطع ماستري و دوکتورا، عدم توليد آثار علمى و همچنان مسدود بودن مراکز تحقيقي پوهنتون هاي کشور را دليل شامل نشدن افغانستان در اين فهرست عنوان مي کنند. اين استادان مي گويند که دراين فهرست، بر علاوة ديگر کشورها هشت پوهنتون از ايران، 16 پوهنتون از هندوستان و يک پوهنتون از پاکستان شامل اند؛ اما از پوهنتون هاي افغانستان هيچ نامي برده نشده است.
در اين رده بندي؛ پوهنتون هاروارد امريکا با گرفتن صد نمره در جايگاه نخست، پوهنتون استنفورد امريکا با گرفتن 98 نمره در درجه دوم، انستيتيوت فناوري ماساچوسيت امريکا با 97 نمره در مقام سوم، کامبريج انگلستان با 96 نمره در جايگاه چهارم ميباشد.
دوکتور احمد غني خسروي استاد پوهنتون هرات؛ پايين بودن سطح علمي استادان، ندانستن زبان انگليسي، نبود توليد آثار علمى و غيرفعال بودن مراکز تحقيقاتي در پوهنتون ها را دلايل اصلي شامل نشدن افغانستان در اين فهرست خواند.
خسروي گفت که رهبران حکومت و مسوولان در وزارت تحصيلات عالي، بايد براي شامل شدن پوهنتون هاي کشور در اين فهرست، تلاش بيشتري نمايند.
او افزود: «در فهرست يکهزار پوهنتون برتر جهان، تمرکز اصلي محققان روي رتبه علمي، کيفيت تدريس، درجه تحصيلي استادان و کارمندان، کيفيت تدريس در پوهنزى ها، انتشار کتاب هاي تحقيقي و تاثيرگذاري اين پوهنتون ها بوده است.»
در همين حال، بصيراحمد دانشيار مسوول بخش آگاهي و روابط عامه پوهنتون هرات، به پژواک گفت که پوهنتون هاي افغانستان، عمر طولاني نسبت به پوهنتون هاي کشورهاي ديگر نداشته و از سويي هم، وسايل تحقيق در اين پوهنتون ها مهيا نيست.
از سويي هم شماري از محصلين پوهنتون هرات نيز شامل نشدن هيچ يک از پوهنتون هاي کشور را در اين فهرست، ضعف در سيستم تحصيلات عالي و توجه نکردن حکومت به اين بخش عنوان مي کنند.
آنان از وزارت تحصيلات عالي مي خواهند تا زمينة تحقيق و توليد علم در پوهنتون هاي کشور را برابر بسازد. اما فيصل امين سخنگوى وزارت تحصيلات، درحاليکه نگرانى هاى مسوولان پوهنتون هرات را درخصوص راه نيافتن پوهنتونهاى افغانستان در فهرست هزار پوهنتون برتر جهان تاييد کرد؛ اما درعين حال گفت که تکميل معيارها براى رسيدن در چنين رده هاى جهانى، با توجه به جنگ هاى چهاردهة اخير که زيرساخت هاى تحصيلى را در افغانستان تخريب کرده، براى پوهنتون هاى افغانستان نيازبه زمان دارد.
وى گفت بدون شک کارها و برنامه هاى زيربنايى درعرصه هاى تحقيقات علمى درپوهنتون هاى کشورصورت گرفت؛ اما تکميل معيارها براى اعتباردهى و راه يافتن به چنين رقابت ها، کار بيشتر، امکانات بهتر و زمان زياد نياز دارد.
در فهرستي که از سوي 12 هزار محقق و با مطالعه بيش از 12 هزار جلد کتاب صورت گرفته است؛ 225 پوهنتون از امريکا، 90 پوهنتون از چين، 75 پوهنتون از جاپان، 65 پوهنتون از انگليس و 58 پوهنتون از آلمان و متباقى از کشورهاى ديگر بودند. (پژواک)