کميسيون مستقل حقوق بشر افغانستان از موجوديت محاکم صحرايي در اين کشور ابراز نگراني مي‌کند.
مسئولان در کميسيون مستقل حقوق بشر افغانستان مي‌گويند: محاکم صحرايي بيشتر در حوزه غرب اين کشور صورت گرفته است.
رفيع الله بيدار سخنگوي اين کميسيون روز سه شنبه به راديو آزادي گفت: هر چند در يک سال اخير ده مورد قضاياي محاکم صحرايي را ثبت کرده‌اند، اما بيشترين اين قضايا نزد آنان به ثبت نمي‌رسد و پنهان باقي مي‌ماند.
وي گفت:
«اين چنين فيصله‌هاي که در کميسيون مستقل حقوق بشر و دفاتر ساحوي مان ثبت شده ده مورد است، حوزه غرب در اين اواخر بيشتر خبر ساز بوده حتي غور اما در شمال هم اين چنين فيصله‌ها صورت گرفته است.» محاکم صحرايي از جمله تخطيهاي عمده حقوق بشري است که گاه گاهي از سوي قومندانان محلي طالبان، افراد مسلح غير مسئول و حتي مردم در نقاط ناامن و دور از کنترول دولت صورت ميگيرد.
به گفته آقاي بيدار، پس حوزه غرب بخصوص ولايت غور، ولايات شمال از جمله سرپل و جوزجان بيشتر گواه قضاياي محاکم صحرايي بودهاست.
رخشانه دختري که ماههاي پيش به اتهام فرار از منزل و داشتن روابط نا مشروع با يک پسر در ولايت غور در يک محکمه صحرايي سنگسار شد.
پيش از آن ويديوي به نشر رسيده بود که در آن نشان ميداد که يک زن در محکمه صحرايي در قريه خانقاه ولسوالي آقچه ولايت جوزجان با فير گلوله در محضر عام کشته ميشود.
آقاي بيدار ميگويد که نا آگاهي و بيتوجهي مردم به حقوقشان، تطبيق نشدن سراسري حاکميت قانون، ضعف در ارگانهاي عدلي و قضايي، عدم دسترسي مردم به محاکم در مناطق ناامن و مشکلات در عرصه اجراي عدالت از جمله عوامل عمدهي روي آوردن مردم به محاکم غيررسمي عنوان کرد.
در همين حال لوي سارنوالي افغانستان ميگويد، در ولسواليهاي نا امن سارنوالي فعال نيست از همين رو بيشتر قضايايي محاکم صحرايي در آن محلات اتفاق ميافتد.
مسئولان اين اداره مشخصاً نميگويد که در چند ولسوالي ادارة سارنوالي فعال نيست، اما پيش از اين وزارت داخله افغانستان گفته است که 50 ولسوالي کشور با تهديد امنيتي روبرو است.
بصير عزيزي سخنگوي لوي سارنوالي گفت که محاکم صحرايي در قوانين کشور جاي ندارد.
وي گفت:
«محاکم صحرايي که در افغانستان صورت ميگيرد در حکومت و قوانين کشور جايگاه ندارد و محاکم صحرايي خصوصاً در مناطق ناامن بيشتر صورت ميگيرد.»
شماري از علماي دين در افغانستان از نظر اسلام اصدار حکم و تطبيق محاکم صحرايي را معتبر نميدانند، طلب الدين قديري يکي از اين عالمان گفت که اين عمل خلاف دين اسلام است.
در اين حال فتانه گيلاني فعال حقوق زن نيز ميگويد که بيشتر زنان قرباني محاکم صحرايي اند، نه مردان.
وي اين عمل را بازي با عزت زنان خوانده و از حکومت خواست که براي جلوگيري از چنين اعمال اقدام کند.
محاکم صحرايي همواره از نگراني شهروندان کشور بودهاست.
محمد سليم يکتن از باشندگان کابل، تکرار اين رويدادها را نا تواني حکومت در تطبيق عدالت ميداند و ميگويد که حکومت بايد از هر راه ممکن از آن جلوگيري نمايد. (راديوآزادي)