وزرای خارجه ایران و افغانستان هفته پیش در حاشیه اجلاس غیرمتعهدها در تهران با هم دیدار کرده بودند. افغانستان و ایران در پایان چهارمین نشست کمیسیون مشترک همکاری های بین دو کشور یک موافقتنامه همکاری دوجانبه در کابل امضا کردند.
این موافقتنامه در ۵ فصل و ۵۶ بند، شامل همکاریهای اقتصادی، امنیتی و گسترش روابط دوجانبه است که توسط وزرای خارجه دو کشور امضا شده است.

علی اکبر صالحی، وزیر خارجه ایران گفته که کشورش آماده است "در حد توان" در تامین امنیت مرزی و مبارزه با قاچاق و توسعه اقتصادی با افغانستان همکاری کند. آقای صالحی گفته ایران همچنین تلاش می کند موضوع رفت و آمد و اقامت افغانها به ایران را حل کند. به گفته او "تاکنون به ۱۶۰ هزار نفر از اتباع افغان مقیم ایران گذرنامه گرفته اند."

همکاریهای اقتصادی شاید مهمترین موضوع برای دوطرف باشد. ایران به بازاری مطمئن برای فروش محصولاتش نیاز دارد و افغانستان کشوری محاط به خشکی است که به دسترسی به آب‌های آزاد نیاز دارد. مقامهای دوکشور بندر چابهار ایران را محلی برای شکوفایی اقتصادی دو کشور و منطقه می بینند.

روزسه شنبه پیش از سفر علی اکبر صالحی وزیر خارجه ایران به کابل، یک هیات سی نفره از کارشناسان ایرانی وارد کابل شده بودند تا در مورد جزئیات توافقنامه همکاری میان دو کشور، با طرف افغانی گفتگو کند.

پیش از این و در حاشیه اجلاس سران کشورهای غیر متعهد در تهران، اجلاس سه جانبه افغانستان، ایران و هند برگزار شد که در آن هر سه کشور بر تقویت و گسترش همکاری های اقتصادی و سرمایه گذاری در بندر چابهار ایران، توافق کردند.

افغانستان و ایران در حالی از گسترش روابط اقتصادی سخن می گویند که اخیرا آمریکا از افغانستان خواسته رابطه اش را با ۲۴ شرکت و مؤسسه مالی ایرانی قطع کند. به گفته کارشناسان این امر می تواند یک مانع بالقوه برسر گسترش همکاریهای اقتصادی میان دو کشور باشد.

ایران سالانه به ارزش بیش از یک ۱.۵ میلیارد دالر کالا به افغانستان صادر می کند. به گفته مسئولان اتاق تجارت افغانستان، سالانه حدود دو میلیارد دالر کالا از مسیر بندر عباس و از راه ایران وارد افغانستان می شود.

هفته گذشته آمریکا ضمن تاکید بر قطع روابط تجاری با ۲۴ شرکت ایرانی، بر لزوم قطع روابط ترانزیتی تاجران افغانستان از راه آبی بندر عباس در جنوب ایران نیز تاکید کرده بود.

اما علی اکبر صالحی وزیر خارجه ایران، در پایان چهارمین نشت مشترک بین دو کشور گفت، روابط دوکشور همیشه روابط حسنه بوده و افغانستان نباید فکر کند که به آب های آزاد دسترسی ندارد. وزیر خارجه ایران گفته است که بنادر کشورش همیشه به روی افغانستان باز خواهد بود.

افغانستان به عنوان کشوری که در ده سال گذشته رابطه نزدیکی با آمریکا داشته، رابطه اش با ایران را نیز به خوبی حفظ کرده است.

به رغم این که فرماندهان ناتو بارها اعلام کرده اند که ایران به شورشیان مخالف دولت افغانستان آموزش نظامی می دهد و سلاح در اختیار آنها می گذارد اما این اظهارات مقام های ناتو سبب نشده است که افغانستان روابط خود با ایران را کاهش دهد.

نخستین بار در ماه گذشته خورشیدی، امنیت ملی افغانستان اعلام کرد که عاملان حمله انتحاری در نیمروز، ایرانی بوده اند و ایران با تکذیت ادعای امنیت ملی افغانستان، گفت در این زمینه تحقیق خواهد کرد.

این نخستین باری است که آمریکا، بر روابط اقتصادی میان دو کشور انگشت گذاشته و خط قرمز هایی را برای تاجران افغان در برابر ایران مشخص کرده است. آمریکا گفته است شرکت هایی افغانی که به این هشدار ها توجه نکنند و با شرکت های تحریم شده ایرانی معامله کنند، در فهرست سیاه آمریکا قرار خواهند گرفت.

این مورد تازه چالش تازه ای برای هردو کشور همسایه محسوب می شود. زلمی رسول، وزیر خارجه افغانستان در این باره گفته "ما در همکاری خود با کشورها منافع ملی خود را در نظر می گیریم. با کشورهایی که ایران را تحریم کرده اند، درحال صحبت هستیم. اما منافع ملی ما همواره اصل است."

اخیرا گزارش شده است که کامیونهای مملو از ریال واحد پول ایران به طور روزانه وارد هرات در غرب افغانستان می شود تا با دالر آمریکا مبادله شوند.

ایران به دلیل پافشاری بر توسعه برنامه های اتمی اش تحت تحریم بین المللی و شورای امنیت سازمان ملل قرار دارد و اقتصاد این کشور در ماه های اخیر و همزمان با تشدید تحریم ها، بیش از پیش نیازمند همکاری با کشورهای همسایه اش شده است.

ناظران منطقه ای می گویند که در این شرایط باید دید در عمل موافقتنامه همکاری ها بین ایران و افغانستان اجرایی می شود یا هشدار های آمریکا به تاجران افغانستان در محدودیت معامله به ایران.(بی بی سی)