فرمانده کل نیروهای بین المللی در افغانستان موافقتنامه واگذاری مسئولیت بازداشتگاه بگرام به دولت این کشور را امضا کرد. روز جمعه ۱۹ حوت/اسفند آخرین مهلت یک ماهه قبلا حامد کرزی، رئیس جمهوری افغانستان اعلام کرده بود که به آمریکایی ها یکماه مهلت می دهد تا کنترل این بازداشتگاه را به دولت افغانستان واگذار کنند.

این مهلت، دیروز جمعه ۱۹ حوت پایان یافت.

براساس توافق دولت افغانستان و آمریکا، قرار است در ابتدا کنترل بخشی از زندان بگرام که ۵۰۰ تن از زدانیان در آنجا هستند به دولت افغانستان واگذار شود و در ششماه آینده مسئولیت تمامی حدود ۳۰۰۰ زندانی در بگرام را نیروهای امنیتی افغان به عهده بگیرند.

زندانیان بگرام به عضویت در گروه القاعده، طالبان و دیگر گروه های شورشی متهم هستند.

اهمیت سیاسی بازداشتگاه بگرام

آزادی زندانیان طالبان، یکی از مهم ترین پیش شرط های این گروه در مذاکرات نه چندان شفاف گذشته با آمریکا و غرب بوده است.

طالبان درحالی که پذیرفتند وارد مذاکره با آمریکایی ها شده اند، اما هر بار که بحث مذاکره با دولت افغانستان مطرح شده، این گروه آن را رد کرده است.

وقتی به شرط مهم و نخستین طالبان به عنوان ادامه مذاکرات نگاه کنیم، متوجه می شویم که طالبان به این دلیل به مذاکره با دولت افغانستان تن نداده اند که می دانند دولت چیزی برای امتیاز دادن به گروه طالبان ندارد.
طالبان ابتدا می خواهند همرزمان خود را از بگرام و گوانتامو آزاد کنند، اما نه کلید گوانتامو در اختیار حامد کرزی است و نه کلید بگرام.

دولت افغانستان نیز این نکته را بخوبی درک کرده است. بخصوص وقتی مقام های دولت افغانستان احساس کردند در مذاکرات طالبان و آمریکایی ها، به حاشیه رانده شده اند، تاکید بر واگذاری کنترل زندان بگرام را افزایش دادند.

دولت افغانستان این فشار را زمانی وارد کرد که سرگرم گفت و گو با آمریکا برای نهایی کردن پیمان استراتژیک است.

اما از آنجایی که آمریکایی ها هنوز می توانند در مورد رهایی یا عدم رهایی زندانیان بگرام، اظهار نظر کنند، می توان گفت آمریکایی ها حاضر نیستند به این سادگی همه امتیازها را به دولت افغانستان واگذار کنند.

ژنرال جان آلن، فرمانده نیروهای ناتو و آمریکایی مستقر در افغانستان در آخرین فرصت در مراسمی رسمی با شرکت ژنرال عبدالرحیم وردک، وزیر دفاع افغانستان موافقتنامه واگذاری مسئولیت این بازداشتگاه به دولت افغانستان را امضا کرد.

ژنرال آلن در این مراسم گفت: "امضای این یادداشت گام مهمی برای پیشبرد گفتگو در مورد همکاری های استراتژیک و در راستای عملی کردن سفارشهای لویه جرگه و خواستهای رئیس جمهور کرزی است."
آقای کرزی ماه عقرب گذشته برای مشورت با رهبران قومی افغانستان در مورد همکاری های استراتژیک با آمریکا، لویه جرگه سنتی را برگزار کرد و این جرگه تاکید کرد که نیروهای خارجی نباید در افغانستان زندان یا بازداشتگاه داشته باشند.

در موافقتنامه ای که روز جمعه به امضا رسید، آمده است: "ایالات متحده بار دیگر تصدیق می نماید که هیچ زندانی در قلمرو افغانستان در اختیار نداشته باشد و مبتنی بر احکام این تفاهمنامه، بازداشتگاههای آمریکایی مستقر در خاک افغانستان را در اختیار افغانها می گذارد." از جمله بازداشتگاهی که از آن به طور مشخص در این موفقتنامه نام برده شده، بازداشتگاه بگرام است و تاکید شده که نیروهای آمریکایی کنترل آن را به افغانها واگذار می کند.

فرمانده کل ناتو همچنین گفت: "این مثال دیگری از پیشرفت برنامه انتقال (مسئولیت های امنیتی از نیروهای خارجی به نیروهای افغان) و تلاشهای ما است تا مطمئن شویم که افغانستان نمی تواند پناهگاه امنی برای تروریست ها باشد."

براساس تفاهمنامه ای که روز جمعه امضا شد، قرار است تا شش ماه دیگر روند واگذاری مسئولیت همه بازداشتگاههای تحت کنترل نیروهای آمریکایی به دولت افغانستان واگذار شود.
دولت افغانستان همواره بر پایان کنترل نیروهای خارجی بر بازداشتگاهها در این کشور تاکید کرده است

دولت آمریکا متعهد شده که تا یک سال دیگر همچنان به کمکهای خود در زمنیه های فنی و لژستیک به دولت افغانستان برای اداره بازداشتگاه بگرام ادامه می دهد.

در عین حال آمریکا همچنان برروند رهایی زندانیان از بگرام نظارت خواهد کرد و اگر این کشور لازم بداند، آنها همچنان در بازداشت می مانند.

دولت افغانستان برای در اختیار گرفتن کنترل بازداشتگاه های تحت کنترل نیروهای خارجی، صدها نفر را آموزش داده است.

اما هنوز هم نگرانی هایی در مورد توانایی دولت افغانستان برای حفاظت از بازداشتی های گروه طالبان و گروه القاعده وجود دارد.

پیش از این مواردی از فرار دسته جمعی زندانیان گروه طالبان از زندانهای تحت کنترل دولت افغانستان وجود داشته و از جمله در یک مورد، صدها زندانی طالبان از زندان مرکزی شهر قندهار در جنوب افغانستان فرار کرده است.(بی بی سی)