متن مصاحبه اختصاصی روزنامه افغانستان با محترم داکتر عبدالله عبدالله رهبر ائتلاف ملی درباره مسایل جاری کشور

اشاره:
افغانستان پس از ده سال حضور جامعه جهانی ، به وضعیت مبهم و دشواری روبرو گردیده است. طوری که ترسیم دورنمایی روشن برای آن بسیاری از شهروندان نا ممکن گردیده است. پروسه واگذاری مسوولیت های امنیتی با توجه به ناتوانی نیروهای اردو و پولیس ملی، نابسامانی های زیاد در درون نظام و افزایش روز افزون فساد در ادارات دولتی، نبود یک استراتیژی مشخص و کار آمد در سیاست داخلی و خارجی و بخصوص روند مذاکره با طالبان و تعیین سطح مناسبات سیاسی با اعضای جامعه جهانی، همه به تشویش ها و نگرانی های مردم افزوده است.

برای تبیین مهمترین موضوعات سیاسی، روزنامه افغانستان مصاحبه اختصاصی با محترم داکتر عبدالله عبدالله رهبر ائتلاف ملی ترتیب داد و نظرات ایشان را درباره تحولات جاری کشور جویا شد.

داکتر عبدالله عبدالله در سال 1338 در ولایت کابل متولد شد و تحصیلات خود را در سال 1362 در رشته طب به پایان رساند. مدتی در پاکستان مهاجرت کرد و از سال 1364 وارد افغانستان شد و فعالیت خود را در جبهات جهاد آغاز کرد.

داکتر عبدالله عبدالله پس از سرنگونی حکومت طالبان در اداره موقت، انتقالی و انتخابی سمت وزارت خارجه را به عهده داشت و در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری خود را کاندید نمود و پس از آن که انتخابات بین دو نامزد دارای بیشترین آرا ( داکترعبدالله و کرزی) به مرحله دوم کشانیده شد، ایشان از شرکت در انتخابات مرحله دوم امتناع ورزید.

داکتر عبدالله در چند سال اخیر به حیث اپوزیسیون فعال و مطرح، ابتداء در چوکات جبهه ملی به رهبری استاد برهان الدین ربانی فعالیت خود را سامان داد، اما بعدا ائتلاف تغییر امید را به وجود آورد و در حال حاضر رهبری ائتلاف ملی را به عهده دارد.
روزنامه افغانستان با سپاس و تشکر از جناب ایشان، متن کامل این مصاحبه را در اختیار خوانندگان قرار می دهد.

افغانستان: شما وضعیت فعلی افغانستان را در مجموع چگونه بررسی می کنید؟

داکتر عبدالله: در مجموع افغانستان ده سال از بهترین فرصت های خود را پشت سر گذاشته است، فرصت هایی که دیگر در اختیار ما نیست. امروز به مرحله ای رسیده ایم که مردم افغانستان در تشویش به سر می برند، چرا که در کشور ما از همه چیز مشخص نمودن مسئله دشوار است، این از یک سطح خرد، تا سطح بالای کشور انطباق می کند. امروز متأسفانه با سیاست هایی که آقای کرزی در پیش گرفته است و با سردرگمی که در سیاست های بین المللی وجود دارد، راه و مسیر از نزد مردم افغانستان گم شده است و متأسفانه همین سبب شده، روز به روز فاصله مردم از نظام بیشتر شود و در عین زمان دشمنان نظام و کسانی که در جنگ مسلحانه با نظام قرار دارند، امیدواری بیشتری پیدا کنند.

افغانستان: بحث ها زیادی نسبت به وضعیت افغانستان از لحاظ ساختاری و امنیتی پس از 2014 وجود دارد ، اما مسئله مهم این است که تا سال 2014 وضعیت چگونه رقم می خورد، ارزیابی شما چیست؟

داکتر عبدالله: ببینید! افغانستان یک انتخابات را پشت سر گذاشت و بیشتر از دو سال از مراسم تحلیف آقای کرزی می گذرد، اگر در این مدت افغانستان به طرف بهبود و اصلاح می رفت، در دو سال آینده هم ما بیشتر امیدوارم می بودیم که شاید کارهای بهتری صورت بگیرد.

وقتی که بهترین فرصتها وجود داشت، نیروهای بین المللی حضور قوی داشت و بیشترین کمک ها به افغانستان سرازیر می شد ، متأسفانه دولت افغانستان استفاده شایسته نتوانست.
حال که کمک ها رو به کم شدن است، و شکی نیست که حضور نظامی بین المللی حد اقل کمرنگ می شود، در همچون مرحله نظام ما در چه حالتی قرار دارد؟ وزرای سرپرست، نظام قضایی افغانستان که تعدادی از اعضای آن به شمول رئیس ستره محکمه بر خلاف حکم قانون اساسی، زیادتر از موعد خود بر کرسی قضا تکیه زده است، پارلمان افغانستان به چالش کشانده می شود، کمیسیون های مستقل همانند کمیسیون مستقل انتخابات، کمیسیون مستقل حقوق بشر که در گذشته، نقش خود را داشته اند و به حیث نهادهای مستقل شکل گرفته اند، همه تحت فشار قرار دارند و حکومت توقع دارد که این نهادها مطابق میل آن عمل نمایند. فساد اداری اوج گرفته است، اگر همینطور حساب نماییم، میتوانیم بگوییم که وضعیت چگونه است؟ کدام قدم اساسی برداشته شده است؟!

شما امروز از حکومت افغانستان بپرسید که در دو و نیم سال گذشته چه کردید؟ می گویند که یک کنفرانس درلندن و یکی دگیر در کابل بود، یک کنفرانس دیگر هم در فلان جای دیگه شد، بالاخره یک کنفرانس هم در بن برگزار شد، و حالا هم پیمانهای استراتیژیک امضا می کنیم؛ یک لویه جرگه و شورای صلح ساخته شد. اما تأثیر اینها بالای زندگی مردم و قدمی که در زندگی مردم در بهبود وضع برداشته شده چیست؟ یک قدم دولت افغانستان برنداشته است.
از این دولت و حکومت توقع نمی رود، که در دو سال آینده بتواند بهتر کار کند، به همین خاطر من می گویم که مردم تشویش شان روز به روز بیشتر می شوند.

جامعه بین المللی نیز در بهترین فرصت ها نتوانستو یا نخواست فشار لازم را بر کشور پاکستان بیاورد تا دست از حمایت طالبان بردارد، صدای مردم افغانستان را در این رابطه ناشنیده و نادیده گرفتند، بالاخره در این زمان یک فشار نسبی را وارد کردند که زمان کم رنگ شدن حضورشان است.

از این لحاظ اگر دیگر جنبه ها را در نظر نگیریم، این جنبه را باید تأکید بکنیم که جامعه بین المللی هم اگرچه در اعلامیه های شان، صحبت های شان یادآوری می کنند، اما روز به روز علاقه مندی خود را به حمایت از پروسه دموکراسی در افغانستان از دست داده و دیگر آن را جزء اولویت های خود نمی داند.

کسی به صدای مردم افغانستان گوش نمی دهد، کسانی که برای نظام افغانستان دلسوزی ندارند به دنبال طالبان در هر جایی و تا باز کردن دفتر در قطر می دوند . کجا مردم افغانستان به این مسئله موافقه کرده بود؟ در این شکی نیست که حکومت افغانستان موافق این مسئله بود و درخواست هم داده بود، اما اینکه نظر مردم افغانستان چیست؟ به صدای مردم افغانستان کسی گوش نمی دهد. این سردرگمی ها در سیاست های بین المللی هم تأثیر منفی بالای افغانستان داشته است،

اما معنای همه حرفهایی من این نیست که همه آرام نشسته و ناامید شویم، بلکه مسؤولیت همۀ ما بیشتر شده، و تلاش شود تا به یاری خداوند از بیراهه رفتن این نظام جلوگیری شود.

افغانستان: مذاکرات قطر را یک چیز جدی فکر می کنید یا یک ضرورت تخنیکی که اوباما برای انتخابات ریاست جمهوری امریکا آغاز کرده است؟

داکتر عبدالله: هر چیزی حتا اگر به خاطر مصرف داخلی و تبلیغاتی امریکا باشد، اما وقتی هنوز طالبان آمادگی شان را برای مذاکرات اعلام نکرده اند، باز کردن دفتر، و امتیاز دادن به طالبان، تأثیر منفی دارد و اذهان مردم را مغشوش می سازد.

افغانستان: چه تفاوتی بین موضع گیریهای ائتلاف ملی و جبهۀ ملی در رابطه به دفتر طالبان در قطر وجود دارد؟

داکتر عبدالله: تفاوت زیادی در موضع گیری های جبهه ملی و ائتلاف ملی در مورد این مسئله وجود ندارد، موضع ما این بوده است که پیش از این که روی محل مذاکره صحبت شود توجه به چند نقطه ضرور است:
1- طالبان اعلام کنند که حاضر به مذاکره با جمهوری اسلامی افغانستان هستند.
2- تعریف طالبان واضح شود. طالبان کیستند و چه کسی از آنها نمایندگی می کند، در رأس و قاعده کی قرار دارد؟ به طو رکل، هویت طالبان مشخص شود.
چرا سر این نقطه ما تأکید داریم؟ شما به یاد دارید که آقای کرزی حدود یکسال با یک ترکاری فروش در تماس بود و پولهایی را هم به او داد و شاید دوکان ترکاری فروشی اش تبدیل به یک مغازه بزرگ شده باشد، و یا شورای عالی صلح با همه ابعادش ساخته شد و استاد شهید با آن نیت نیکش نسبت به آوردن صلح در راس آن قرار داشت. اما نتیجه اینها کمک به صلح نبود. در عوض، کسانی که جنگ را در افغانستان دامن می زنند، نه نیت صلح بلکه طرح ترور را داشتند. لذا تعریف واضح از هویت طالبان و اینکه چه کسی از طالبان نمایندگی و مذاکره می کند بسیار با اهمیت است.
مسئله سوم محل مذاکره است، در مورد محل مذاکره باز هم تأکید می کنیم که مذاکرات صلح باید در افغانستان صورت گیرد؛ بعد سازمان ملل یا کشورها می توانند تسهیلات و تضمینات شروع مذاکره برای را ایجاد کنند.
ایجاد دفتر برای طالبان، بدون اینکه آنها قدم مثبتی را برداشته باشند،این انتباه را ایجاد می کند که گویا یک بحث جدی در مورد صلح وجود دارد، در حالی که این گونه نیست.

افغانستان: آیا شما هم مثل جبهۀ ملی طرفدار این هستید که سازمان ملل متحد نقش فعال تری در پروسه صلح داشته باشد؟

داکتر عبدالله: بهتر است که رهبری مذاکرات را افغانها به عهده داشته باشند، این بدین معناست که حکومت آقای کرزی، به تمام جوانبی که در قضیۀ افغانستان دخیل و مطرح هستند، و تا امروز از نظام حمایت کردند، امکان حضور بدهد. حکومت افغانستان به تنهایی، نمی تواند از تمام مردم افغانستان نمایندگی کند. بدون شک این پروسه ای پیچیده بوده و جزئیات آن نیز تا کنون کاملا روشن نیست، لذا به رایزنی بیشتر نیازمند است.

افغانستان: آیا شما این حسن نیت را در آقای کرزی می بینید که در افغانستان مذاکره شود و شماها که یک طرف قضیه هستید در آن راه پیدا کنید؟

داکتر عبدالله: در صورتی که مسئله حسن نیت را در آقای کرزی در نظر نگیریم، اگر یک بینیش به حیث یک رهبر وجود می داشت، و آقای کرزی مانند یک رهبر عمل می کرد، اجماع سیاسی ای را که بعد از کنفرانس بن، به وجود آمده بود را به هم نمی زد، وقتی قانون اساسی افغانستان تصویب شد، به آن احترام می گذاشت، وقتی اعضای پارلمان افغانستان انتخاب شده بود به فیصله هایش ارج می گذاشت.
تمام عملکرد آقای کرزی در طول این مدت صدمه زدن به آن فرصتی بوده که متعلق به همۀ مردم افغانستان بود، اینکه آقای کرزی آیا در حال حاضر عمق مشکل را درک کرده یا خیر؟ این سؤال کاملاً به جا است. و فکر می کنم جواب این باشد که متأسفانه آقای کرزی در حالت فعلی هم عمق مشکل را درک نمی کند.
اساسی ترین مشکل در افغانستان دور ماندن مردم از نظام تصمیم گیری، خود را شریک ندیدن، بی باوری، بی اعتمادی مردم بالای نظام و عملکرد نظام است که منشاء آن نه سوء ظن مردم، بلکه عملکرد حکومت است.

افغانستان: چند روز پیش آقای احمد ضیا مسعود، طی یک مصاحبه حسن نیت شان را در رابطه به ائتلاف ملی و احتمال این که دو ائتلاف باهم یکجا شوند، نشان داد، نظر شما چیست؟

داکتر عبدالله: این حسن نیت نزد ما هم وجود دارد. اما فکر می کنم نیاز به وقت و زمان است. بحث تشکیل جبهۀ ملی، یک مدتی را در بر گرفت تا این جبهه تشکیل شد، همینطور ائتلاف ملی ما در گذشته تحت عنوان ائتلاف ملی تغییر و امید کار می کردیم، بعداً وسعت پیدا نمود، یک مدت و زمانی را در برگرفت، حسن نیت متقابل وجود دارد، نزدیکی افکار و برنامه ها موجود است، اما شکل گیری چنین خواسته ای، طبعاً وقت خواهد گرفت.

افغانستان: نظر شما در مورد نزدیکی برنامه های جبهه ملی و ایتلاف ملی در مورد مسایل مهم کشور از جمله غیر متمرکز سازی قدرت، نظام پارلمانی و تغییر نظام انتخابات چیست؟

داکتر عبدالله: آن چیزی که به ما و ائتلاف ملی مربوط است، اصلاً. برنامۀ اساسی نظام پارلمانی و والی‏ها و شاروال‏های انتخابی، یک اندازه انتقال قدرت به ولایت‏های افغانستان و تغییر نظام انتخاباتی، چیزهایی هستند که مبارزات انتخاباتی ما در دوران ریاست جمهوری هم بر آنها استوار بوده و ائتلاف تغییر و امید و ائتلاف ملی هر دو به این مسایل معتقد و باورمند است.