Getty Images بتهوون، آهنگ‌ساز بتهوون در سال ۱۸۲۵، پس از رهایی از بیماری‌ای مرگ‌آور، یکی از عمیق‌ترین قطعات موسیقی تاریخ هنر و فرهنگ غرب را پدید آورد. آندریا والنتینو روند خلق این سرود مقدس شکرگزاری را بررسی می‌کند. آهنگ‌سازانی کم‌شمار قطعاتی ساخته‌اند که قرن‌ها پس از مرگ‌شان همچنان در یادها زنده بماند و شمار اندک‌تری از آنان نت‌هایی تصنیف کرده‌اند، که منبع الهام شاعران باشد. لودویگ ون بتهوون از این نظر نیز شخصیت و آثاری متفاوت با دیگران داشته است. در دویست‌وپنجاهمین سالگرد تولد بتهوون، به‌رغم تعطیلی سراسری و همه‌گیری کرونا، طرفدارانش در سراسر جهان، از روتردام تا ِدنور، با برگزاری جلسات سخنرانی و گفت‌وگو و کنسرت‌های دیجیتال مثل همیشه مشتاقانه این مناسبت را جشن خواهند گرفت. اعضای اپرای ایالتی برلین در ماه مارس گزیده‌هایی از اثر حماسی سمفونی نهم را در بالکن‌های خانه‌های‌شان اجرا کردند. در ماه می، مقامات با اشتیاق بسیار بار دیگر بتهوون-هاس، خانه كودكی موسیقی‌دان را در مركز بُن بازگشودند. در‌این میان برای روث پدل، شاعر زن و موسیقی‌دان بریتانیایی، بتهوون و مناسبت تولدش الهام‌بخش خلق اثری ادبی بوده است. همه شعرهای کتاب جدید او، واریاسیون‌های بتهوون: شعرهایی درباره یک زندگی، همچون سونات‌ها، سمفونی‌ها و سرودهایی که متاثر از آن‌ها سروده‌شده‌اند، آشکارا آثاری زیبا به‌ شمار می‌آیند. یکی از این سروده‌ها در این وضعیت همه‌گیری ویروس کرونا و مرگی که از پی آن فراگیر شده، بر امید و استقامت تاکید می‌کند. قطعه شعر در گام لیدیایی، بر اساس موومان سوم یکی از آخرین کوارتت‌های زهی بتهوون، که به سرود مقدس شکرگزاری شناخته می‌شود، سروده شده است. Getty Imagesبتهوون در قطعه شکرگزاری مقدس با جایگزین‌کردن متناوب آهستگی و شتابندگی، دوره‌های بیماری و سلامتی را بازنمایی کرده است. این قطعه را بتهوون دو سال پیش از مرگش تصنیف کرد، در حالی که از بیماری کمابیش مهلکی جان به در برده و روبه‌بهبودی بود. پدل در این اثر آهنگ‌ساز آلمانی، که تلفیقی فوق‌العاده از دو ساز ویولن و نیز ویولا و ویولن‌سل است ،معجونی‌ موثر و آرام‌بخش برای روزگار تشویش و بی‌ثباتی یافته است. او می‌گوید گوش‌سپردن به این موسیقی امید و نیز احساس آغازی دوباره به شنونده می‌بخشد: “همان‌چیزی که در طول چند ماه اخیر همه به آن نیاز داشتیم و چشم‌انتظارش بودیم.” در این نظر بسیاری با او هم‌عقیده‌اند. آهنگ‌سازان و نوازندگان شیفته این اثر هستند؛ قطعه‌ای که در مواجهه با آینده نامعلوم آرامش‌ و استقامت می‌بخشد. نوری در تاریکی هنوز وقایعی ناخوشایندتری در انتظار بتهوون بود. در ماه آپریل، بیماری روده‌اش به‌طرزی جدی شدت گرفت. پزشک دستور داد که به وین برود و در آب‌ گرمی در نزدیکی بادن به استراحت بپردازد. او را از نوشیدن شراب و خوردن کوفته جگر که غذای محبوبش بود منع کرد. همان‌گونه که رابرت کاپیلو، آهنگ‌ساز و کارشناس موسیقی توضیح می‌دهد، بتهوون مناطق روستایی را می‌پرستید، اما در این سفر لذتی در کار نبود. از وضعیت روحی‌اش در آن‌زمان دقیقا آگاه نیستیم، اما در نامه‌هایش ‌آشکارا بر زندگی خویش ترسیده است؛ به‌ویژه که شرایط وخیم جسمی‌اش با وضعیت روحی شکننده‌ای همراه شده بود. در آغاز ماه می سال ۱۸۲۵ به لودویگ رلشتاب، نویسنده و منتقد، نوشت: “با توجه به وضعیت سلامتی بسیار بی‌ثباتم، عذرم را بپذیر و چون شاید دیگر تو را نبینم، برایت موفقیت آرزو می‌کنم. هنگام سرودن شعر به من بیندیش.” به سرود مقدس شکرگزاری گوش فرادهید، در آغاز این قطعه انگار واقعیت نفس در سینه حبس می‌کند و متوقف می‌شود سرانجام، حال بتهوون تااندازه‌ای بهتر شد و درحالی‌که همچنان در بادن به سر می‌برد و روبه‌بهبودی بود، موسیقی سرود مقدس شکرگزاری را نوشت. حتی اگر رژیم غذایی‌اش شامل پرهیز از خوردن کوفته واقعاً به بهبودش کمک کرده بود، خود آهنگ‌ساز به نیرویی والاتر متکی بود. موومان سرود مقدس شکرگزاری به‌ درگاه معبود، به‌شکرانه رهایی از بیماری است، که در گام لیدیایی نوشته شده است. ادوارد دوسینبری، نوازنده اول ساز ویولون در گروه کوراتت تاکاچ و متخصص این قطعه توضیح می‌دهد: “این اثر آشکارا بیان‌گر ایمان است. این نگرش قدرشناسانه را در مردمانی که زندگی بسیار سختی داشته‌اند می‌بینیم.” بیشتر بخوانید: بتهوون؛ دردانه جهان موسیقی نمایشگاه ‘بتهوون و بریتانیا’ در بن جشنواره موسیقی کلاسیک ” بی‌بی‌سی پرامز” فرشاد سنجری و مرگ در آتش؛ درگذشت موسیقی‌دان ایرانی در وین به سرود شکرگزاری گوش کنید، خواهید دید که در آغاز قطعه واقعیت نفس در سینه حبس می‌کند و متوقف می‌شود. به‌گفته میچیکو تیورا، ویولن‌نواز- که این قطعه را نواخته و درباره آن آموزش آکادمیک دیده است- در ابتدا در زمانی که نزدیک به سه دقیقه طول می‌کشد حالتی دردناک بر قطعه حاکم است؛ نت‌ها به‌سردی جاری می‌شوند. این کار تقریباً به تمرین مراقبه می‌ماند و نکته دقیقاً همین‌جا است. بتهوون بخش اول از سرود شکرگزاری را در گام فای لیدیایی نوشت، گامی بدون نیم‌پرده پایین‌تر یا بالاتر از نت. کاپیلو شرح می‌دهد که با هم‌آمیزی ضرباهنگ مالتوآداجیو انگار نواها در برهوتی لایتناهی یا در دریایی بی‌کران گرفتار شده‌اند؛ همان احساسی که هنگام محبوس‌شدن در بیمارستان و سپری‌کردن روزهای بسیار در آن به آدمی دست می‌دهد. این فضای باشکوه را لحن موسیقی تقویت می‌کند. الیوت در سرایش منظومه چهار کوارتت در ۱۹۳۳ از قطعه شماره ۱۳۲ بتهوون تاثیر پذیرفت. خودش می‌گفت:”می‌خواهم این اثرم فراتر از شعر باشد،‌ هم‌چنان که بتهوون در کارهای آخرش تلاش کرد که فراتر از موسیقی برود