نقاشی مونالیزا بالای شومینه آپارتمانی در لندن در دهه ۱۹۶۰ میلادی. آیا حقیقت دارد که این نقاشی نه تنها اثر واقعی لئوناردو داویچی است بلکه حتی از نسخه معروف موزه لوور پاریس هم قدیمی‌تر است؟
آیا این مونالیزا اصل است؟ صاحبان واقعی آن چه کسانی هستند؟ و آیا واقعا پرتره‌ای که در مرکز این داستان جنایی داوینچی قرار دارد، صدها میلیون دالر‌ ارزش دارد؟
مونالیزای دوم از کجا آمده؟ در سال ۲۰۱۲ میلادی، سازمانی به نام بنیاد مونالیزا با تبلیغات و سرو صدای زیاد آنچه ادعا می‌کرد مونالیزای دومی است که لئوناردو داوینچی کشیده است را به جهان معرفی کرد. از آنجا که مونالیزا به نوعی معروف‌ترین نقاشی جهان و نقاش آن داوینچی یکی از بزرگترین هنرمندان تاریخ است، این رونمایی می‌توانست جهان هنر را کاملا زیر و رو کند.
اندرو و کرن گیلبرت در خانه‌شان در جنوب لندن ، حکایت دیگری دارند. آنها ادعا می‌کنند صاحب ۲۵ درصد این پرتره هستند.
آنها با بنیاد مونالیزا بعد از آنکه در سال ۲۰۱۲ ادعای پرتره دوم را کردند، تماس گرفتند.
به گفته آنها:» بنیاد هیچ چیز درباره ما نمی‌دانست، آنها صاحب اثر نبودند و سعی کردند ما را از سر خودشان باز کنند.چون ما نمی‌توانستیم بفهمیم چه کسی صاحب نقاشی است و کسی هم به ما چیزی نمی‌گفت، نمی‌دانستیم از کجا و چه مسیری می‌توانیم مساله را پیگیری کنیم.»
اندرو و کرن گیلبرت از لندن می‌گویند مالک ۲۵ درصد نقاشی هستند. این اثر که در سال ۱۹۵۸ به قیمت ۴۵ پوند فروخته شد، دو سال پیش به شکل حیرت انگیز ۴۵۰ میلیون دالر‌ ( ۳۷۵ میلیون پوند) توسط مشتری بی نامی در یک حراجی خریده شد.
سالوادور موندی، اثر لئوناردو داوینچی، حراج شده در کریستیز، گران قیمت ترین نقاشی جهان، تنها تفاوت این است در این مورد اصالت اثر توسط تیمی بین‌المللی از متخصصان تایید شده بود.
پروفسور ژان پیر ایسبوتس از سنتا مونیکای کالیفرنیا می‌گوید:» من هم مشکوک و هم کنجکاو شده بودم.» او به دعوت بنیاد با پروازی به سوییس رفت تا نقاشی را از نزدیک ببیند.او ادامه می‌دهد:»وارد زیرزمین شدم. بسیار سرد بود. حدودا دو ساعت با نقاشی بودم. اما از همان دقیقه پنجم می‌دانستم این کار حتما باید اثر لئوناردو باشد.» اما این فقط ظاهر نقاشی نبود که این محقق دانشگاهی دانشگاه فیلدینگ از کالیفرنیا را قانع کرد که نقاشی اصل است. به گفته او مدارک و نشانه‌های تاریخی هم این واقعیت را ثابت می‌کنند. لئوناردو داوینچی در کتاب جورجیو واساری به نام « زندگی بزرگترین نقاشان ایتالیا»
او توضیح می‌دهد:» جورجیو واساری که در قرن شانزدهم بیوگرافی لئوناردو را نوشته است به وضوح تعریف می‌کند که لئوناردو چهار سال روی پرتره مونالیزا کار کرد و در بعد ناتمام رهایش کرد.» او اضافه می‌کند آزمایش‌های علمی هم ادعای اصل بودن نقاشی را تایید می‌کنند.» آزمایش‌های علمی به ما می‌گویند که:
۱- نقاشی متعلق به زمانی در اوایل قرن ۱۶ است.
۲- ترکیب بندی این اثر قطعا کار لئوناردو است چون نوع نسبت بندی و قاب بندی آن کاملا شبیه نسخه موزه لوور است.
۳- هیستوگرام ( نمودار دیجیتال رنگ‌های به کار رفته در نقاشی) نشان می‌دهد که نوع ضربه قلم و شکل به کار گیری رنگ در هر دو اثر کاملا مشابه است.»
پروفسور مارتین کمپ یکی از متخصصان مشهور شناسایی آثار لئوناردو داوینچی است. او البته اضافه می‌کند که « آزمایش‌هایی که با مادون قرمز و دیگر شیوه‌ها انجام شده‌اند نشان می‌دهند که نقاشی موجود در موزه لوور در طول زمان تحول و تکامل پیدا کرده است. همانطور که تمام نقاشی‌های او چنین روندی داشته‌اند.»
«بررسی های انجام شده با مادون قرمز روی مدونای ایسلورت (که با نام مونای اولیه هم شناخته می‌شود) شباهت مو به موی یکسانی را نشان می‌دهد.
دقیقا مانند طراحی‌ای که وقتی کاری را کپی می‌کنید قابل تشخیص است و با نوع طراحی خلق یک کار جدید فرق دارد.» پروفسور ایس بوتس با نظرات پروفسور کمپ به شدت مخالف است خصوصا به این دلیل که « مارتین هیچوقت این نقاشی را از نزدیک ندیده است. دیوید و جوئل فلدمن (از بنیاد مونالیزا) از این جهت در موضع قدرت قرار دارند و ادعای آنها مشروعیت پیدا می‌کند.» پروفسور در جواب می‌گوید :» این دغل بازی های قدیمی که شما حتما باید بروید و خود نقاشی را ببینید، حتی اگر یک تکه آشغال باشد، امروزه دیگر دلیل کافی نیست مخصوصا با شیوه‌های مدرن اسکن تصویرها. بعضی از تصاویر کیفیت بالای دیجیتال، جزییات خیلی بیشتری از آنچه در خود نقاشی حتی با کمک یک ذره بین می‌شود دید را نشان می‌دهند.»
بی‌بی‌سی توانسته است بخش‌هایی از نسخه قبل از چاپ کتابی نوشته چندین کارشناس و با انتخاب و ویرایش پروفسور ایس بوتس درباره مونالیزای قدیمی‌تر را با عنوان « مونالیزای لئوناردو داوینچی: نظرگاه هایی جدید» ببیند.
یکی از سوال‌هایی که طرفداران تئوری «مونالیزای قدیمی‌تراثر لئوناردو است» باید برایش توضیحی پیدا کنند این است که این نقاشی از کجا پیدا شده است.
این نسخه از نقاشی ناگهان در سال ۱۹۱۳ وقتی هیو بلیکر آن را از یک خانه اشرافی در سامرست خرید ، وارد بازار شد.
پروفسور رابرت میریک از دانشگاه ابرسویت که زندگی این دلال هنری را مطالعه می‌کند می گوید:» بلیکر مطمئن بود به اثر مهمی دست پیدا کرده.» او با اینکه با موفقیت اصالت آثاری از نقاشان مشهوری چون روبن ، ولاسکوئز، الگرکو، مانه ، کنستابل و ترنر را ثابت کرده بود، معاملات شغلی‌اش چندان موفقیت آمیز نبودند و عاقبت نتوانست مونالیزایش را بفروشد.»
آنها مدارکی به بی‌بی‌سی نشان داده‌اند که طبق آنها، خانواده گیلبرت در ۱۹۶۴، ۲۵ درصد از سهم نقاشی را خریده است. حدود یک دهه بعد، پولیتزر نقاشی را در صندوق امانت بانکی در سوئیس گذاشت و پس از مرگش در سال ۲۰۰۸ این اثر به دست یک کنسرسیوم بین‌المللی افتاد.
خانواده گیلبرت ادعا می‌کنند صاحب ۲۵ درصد نقاشی هستند
بنیاد مونالیزا با قطعیت با ادعا خانواده گیلبرت مخالفت می‌کند و رییس بنیاد در ماه جولای به رسانه‌ها گفت ادعای آنها بی‌اساس و بدون مدرک و پشتوانه است. اما گیلبرت‌ها بر ادعای خود پافشاری می‌کنند و برای همین به سراغ کسی رفته‌اند که «شرلوک هولمز» دنیای هنر شناخته می‌شود.
کریستوفر مارینلو به پیدا کردن آثار هنری به ارزش میلیون‌ها دالر‌ کمک کرده است. به لطف کمک آقای مارینلو است که خانواده گیلبرت - که می‌گویند خودشان هم مطمئن نیستند نقاشی اثراصل داوینچی باشد - توانستند یک شکایت قانونی بر علیه بنیاد مونالیزا به دادگاهی در ایتالیا ببرند.آن هم در زمانی که نقاشی در نمایشگاهی در فلورانس در حال نمایش بود.
بعد از جلسه روز سه شنبه دادگاه ، کرن گیلبرت گفت:»بالاخره بنیاد مونالیزا در برابر قاضی دادگاه توضیح داد صاحب اصلی نقاشی شرکت سهامی مونالیزا است که مقرش در جزیره انگیلا است».
انگیلا یکی از جزایر تحت قیومیت بریتانیا است.
هر چند در ظاهر هیچ کدام از این مسائل دلیل بر قانون شکنی توسط بنیاد مونالیزا و کنسرسیوم بین‌المللی صاحب اثر نیست، اما این جزیره کوچک کارایئب که از کشورهای تحت قیومیت بریتانیا است، به پنهان کاری در انجام معاملات شهرت دارد.