پس از ماه ها انتظار کتاب «جمهوری خواهی در افغانستان» توسط انتشارات امیری در کابل از چاپ خارج شد. این کتاب دارایی 326 صفحه می باشد. جمهوری به‌عنوان گونه‌ای از حکومت از دیرباز با اقبال و ادبار گروه‌های گوناگون، از فیلسوفان گرفته تا سیاستمداران و در مواردی حتی شاهان و سلاطین روب‌هرو بوده است، ولی مسئله مهم، بررسی انگیزه‌ها و عوامل این ادبارها و اقبال‌هاست. به نظر می‌رسد علت همه اینها، تفسیرها و تعبیرهایی است که هر دسته و هرکس از جمهوری ارائه و آن را به فراخور اندیشه‌ها و نیازها خود تفسیر و تعبیر کرده است؛ به‌گونه‌ای که گاه این تعبیر و تفسیرها سبب دوگانگی عنوان و معنا شده، حکومت ضد جمهوری در زیر عنوان آن پنهان گردیده است. با اینحال، در سرگذشت بسیاری از کشورها تحقق حکومت جمهوری، با تفاوت کم‌ و بیش، یکی از آرزوهای مردم و به ‌ویژه روشنفکران آن بوده است. به همین دلیل، در هر کشوری مبارزاتی در راه تحقق این آرزو انجام‌ گرفته و گاه مبارزان این راه هزینه‌های سنگینی برای آن پرداخت کرده‌اند.
یکی دو سده‌ای است که جمهوری‌خواهی به آرزوی بسیاری از شخصیت‌های کشور افغانستان نیز تبدیل شده و حتی افراد بسیاری در این راه جان داده‌اند، ولی تا آنجاکه به سرگذشت این کشور مربوط می‌شود، کوشش‌ها برای انجام شدن آن پراکنده بوده و بی‌نتیجه انجام‌ شده است. به همین دلیل است که این کوشش‌ها گاه به قیمت از دست دادن هستی جمهوری خواهان این سرزمین نیز پایان ‌یافته است.
بزرگترین مانع دستیابی به این نظام جمهوری، وجود فرمان‌روایان بوده است؛ زیرا تداوم حاکمیت این فرمان‌روایان و منافعشان در ادامه برقراری حکومت استبدادی بوده است. به همین دلیل است که آنان آشکارا و بی‌باکانه برای عدم تحقق آن کوشیده و از هرگونه کوششی دریغ نکرده‌اند.
افزون براین، زیر‌ساختهای فرهنگی و سیاسی افغانستان به‌گونه‌ای بوده و است که نه‌تنها تحقق چنین نظامی را درگذشته با دشواری روبرو می‌کرده، بلکه حتی در حال حاضر نیز یکی از موانع تحقق آن به‌حساب می‌آید. یکی از این امور، نقش مذهب است که به ابزاری در دست قدرتمندان مبدل شده است. بنابراین، در این کشور، اگرچه به دلیل فرمان‌روایی شاهان خودکامه، مسئله جمهوری‌خواهی کمتر زمینه مساعدی پیدا کرده است، نباید نقش مردم و زیرساختهای فرهنگی آنان را نیز نادیده گرفت.
با توجه به اینکه عقب‌ماندگی امروز کشور ما و نیز جنگ و کشتار چند دهه گذشته، ریشه در حاکمیت استبدادی و عموماً قبیله‌ای دارد، شایسته است دگرگونی‌های جمهوری‌خواهی را بررسی و علل شکست آن را واکاوی کنیم تا باشد که آینه فراروی ما برای شناخت فردا قرار گیرد و زمینه مساعد برای زیست مردمان کشورم را فراهم کند.
نویسنده در این پژوهش کوشش کرده است به‌اندازه توان و اقتضای زمان، این مسئله را در شش فصل مورد بررسی قرار دهد. در فصل اول به مباحث نظری و واژه جمهوری می‌پردازد تا دریافت مشترکی از این مسئله به دست آید. در فصل دوم، جمهوری‌خواهی از زمان پادشاهی شیرعلی خان تا پادشاهی امانالله خان بررسی‌ شده است. همچنین در این فصل، مراحل گوناگونی را که تحقق جمهوری‌خواهی پشت سر گذاشته است از نظر گذرانده و موانعی را بازبینی کرده‌ایم که حکومت‌ها برای محقق نشدن آن به وجود آوردند.
نویسنده در فصل سوم به جمهوری‌خواهی در نظام سلطنتی از زمان سلطنت نادرخان تا سلطنت ظاهر شاه و دهه مردم‌سالاری به گونه برجسته اشاره مینماید. تحلیل چگونگی جمهوری‌خواهی در دوره جابجایی نظام سلطنتی به جمهوری از کودتایی سردار داوود تا کودتایی حزب خلق، پیشرفت‌ها و پس رفتهایی که در این مسیر با آن روبرو بوده است، موضوع فصل چهارم را تشکیل میدهد. فصل پنجم به دگرگونی‌های جمهوری‌خواهی در دوره اسلامگرایان و اندیشه جمهوری‌خواهی از زمان به قدرت رسیدن مجاهدین تا حکومت طالبان می‌پردازد.
موضوع فصل ششم پژوهش را جمهوری‌خواهی در دوره پسا بحران تشکیل میدهد. گسترش حوزه‌ها و صورت‌های مشارکت مردم در تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری‌های کشور، نمونه‌های عملی و مؤلفه‌هایی از همکاری مردم در فرایند جمهوریخواهی و فرایند مردم‌سالاری شناسایی می‌گردد. سرانجام، در پایان کتاب، نویسنده افزون بر بیان نتیجه‌گیری کلی از مباحث مطرح‌ شده، نقش برجسته جمهوری‌خواهی در طول یک سده را مورد تاکید قرار میدهد.