صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

شنبه ۱ ثور ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

به دنبال باروت؛ نقد و بررسی فلم (دیوار بزرگ)

به دنبال باروت؛ نقد و بررسی فلم (دیوار بزرگ)

خلاصه داستان : داستان فلم دربارهي تاريخچهي ديوار چين ميباشد. اين ديوار براي دفاع از کشور در مقابل حملهي کشورهاي شمالي ساخته شده بود ولي فلم از توضيحي فانتزي براي آن استفاده کرده و ساخت ديوار را براي دفاع در برابر هيولاهاي باستاني چين ميداند.
تنها با مطرح شدن اين موضوع که فلمي در مورد ديوار بزرگ چين ساخته ميشود، بايد قادر باشد وزن زيادي از توقعات و انتظارهاي مخاطبان نقاط مختلف جهان را تحمل کند. «ديوار بزرگ» همانگونه که از عنوان فلم مشخص است در مورد ديوار 7000 کيلومتري چين است، ديواري که طولاني‌‌ترين و بزرگترين سازه مهندسي تدافعي و نظامي از لحاظ زمان ساخت در جهان محسوب ميشود. از سويي ديگر ما با اثري مواجه هستيم که پرهزينه‌‌ترين اثر کشور چين از زماني که صنعت سينما در اين کشور بهصورت قابل توجهي پيشرفت کرد، لقب گرفته است.
نکته بعدي مربوط ميشود به اين واقعيت که بودجه هنگفت 150 ميليون دالري در اختيار فلمساز قدرتمندي چون ژانگ ييمو قرار گرفته است، شخصي که اگر بخواهيم آثار درخشانش مانند «قهرمان» يا «خانه خنجرهاي پرنده» را نيز حساب نکنيم باز هم با ساخت پروژههاي بزرگ بيگانه نيست، زيرا او کارگرداني افتتاحيه المپيک 2008 پکينگ را نيز در کارنامه دارد. تمام اين عوامل هم براي بالا رفتن سطح توقع مخاطبان جديتر سينما کافي است و هم فشار زيادي روي تيم سازنده اثر بهوجود ميآورد. نکاتي که به نظر پايانناپذير است و با حضور مت ديمون، ستاره گران قيمت هاليوودي نيز رنگوبويي جديتر نيز ميگيرد. حال درنظر داشته باشيد که «ديوار بزرگ» عنوان اولين فلم انگليسي زبان ژانگ ييمو، اين استاد سينماي چين را نيز بر دوش ميکشد.
مت ديمون در «ديوار بزرگ» نقش ويليام را بازي ميکند، سرباز مزدوري که با لهجه‌‌اش متوجه ايرلندي بودنش ميشويم. او به همراه مزدوري ديگر با نام تووار (با نقشآفريني پدرو پاسکال) به چين سفر کرده است و مشکلات زيادي را پشتسر گذاشته است تا به کالايي ارزشمند دست يابد. اين کالا که پودر سياه نام دارد چيزي نيست جز باروت، باروتي که طبق شنيدههاي آنها خاصيت تخريبکننده بسيار زيادي دارد و ميتواند سرنوشت جنگها در اروپا را تغيير دهد. از قرار معلوم افراد زيادي در اين سالها براي يافتن اين معجون به چين سفر کردهاند و هرگز به وطن خود بازنگشتهاند. گروه ويليام در بيابانهايي مخوف و گرم با تشنگي و گروههاي راهزن مختلف درحال مبارزه هستند که به ناگهان موجوداتي عجيب و ترسناک در برابر آنها قرار ميگيرند. موجوداتي که در دل تاريکي شب به گروه ويليام حمله کرده و همه را جز خود او و توورا ميکشند. در حين اين درگيري ويليام موفق ميشود يکي از اين موجودات را از پا درآورد. روز بعد اين دو سرباز مزدور به ديوار بزرگ و عجيبي بر ميخورند که ارتش بزرگي از آن محافظت ميکند. اين ارتش با اکراه قبول ميکنند اين دو خارجي را به درون دنياي پرعظمت درون قلعه راه دهند. مدتي نمي‌‌گذرد که از فرمانده تا ديگر افراد شجاع درون ديوار بزرگ متوجه ميشوند ويليام و توورا مزدوراني هستند که تنها به فکر زنده نگاه داشتن خود هستند و مانند تمام خارجيهاي ديگر تنها به هدف دستيابي به پودر سياه وارد منطقه شدهاند. بنابراين دستور دستگيري و به زندان افتادن آنها با سرعت صادر ميشود، لحظاتي نمي‌‌گذرد که ارتشي از موجودات عجيبوغريب ابتداي فلم به ديوار بزرگ حملهور شده و تمام ارتش درون ديوار را مجبور به مقابله با آنها ميکند. آرايش نظامي منظم و از جان گذشتگي اين محافظان ديوار ويليام را تحت تاثير قرار داده و او را مجبور به همکاري با آنها ميکند. مشکل اصلي اينجاست که ويليام به هيچ همکاري و مشارکتي اعتقاد ندارد و تنها زنده ماندن را هدف اصلي زندگي خود ميداند، اين در شرايطي است که حال با جمعيت بسيار زيادي مواجه شدهاند که حاضر هستند براي رد نشدن اين موجودات و وارد نشدن آنها به شهر جان خود را در راه امپراتوري خود فدا کنند. ويليام که به آرامي درحال تغيير تفکر است متوجه ميشود تووار به همراه خارجي ديگري با نام بالارد (با نقشآفريني ويلم دافو) که مدتهاست درون ديوارها زندگي ميکند، قصد دزديدن پودر سياه و فرار کردن از ديوار را دارند و...
فلم «ديوار بزرگ» را ميتوان بهعنوان يک ترکيب فرهنگي ميان شرق و غرب در نظر گرفت. اثري که درون خود عناصر دنياي غرب را با کليشههاي فرهنگي شرقي نظير همکاريهاي با يکديگر و فداکاري را ترکيب ميکند. شخصيت ويليام نيز با نقشآفريني مت ديمون گرچه تقريبا نقش يک راهزن را ايفا ميکند ولي با مرور زمان به شواليهاي سفيد مبدل شده و درون الگوهاي چيني قرار ميگيرد.
اين شايد خوشبينانه‌‌ترين کارکرد فلم باشد که پس از پايان اثر در ذهن جاري ميشود زيرا در هر شرايطي و با هر نگاهي به سختي ميتوان از نتيجه حاصل راضي بود. فلم با شکستي تمامعيار کار خود را تمام ميکند و هيچ مخاطب و کارشناس هنرياي را راضي نمي‌‌کند که هيچ، باعث عصبانيتشان هم ميشود. فلم با اکران جهاني و تبليغاتي بسيار گسترده تنها موفق شد 332 ميليون دالر فروش کند. رقمي که ميتوان آن را شکستي تمام عيار براي کمپانيهاي سازنده و تهيهکننده اصلي اثر مت ديمون در نظر گرفت. فلم بهشکل عجيبي شعاري، خام و غيرجذاب است. به سختي ميتوان سکانسي از اثر را مشاهده کرد که جذابيت آثار برجسته ديگر ژانگ ييمو را داشته باشد و در لحظاتي حتي گمان بر اين ميرود که «ديوار بزرگ» توسط تازه کاري کارگرداني شده است.
بسياري از علاقهمندان جديتر سينما از زمان شروع مرحله پيشتوليد اثر شايد منتظر يک شاهکار بودند. اثري انگليسي زبان که توسط خالق «نفرين گل طلايي» ساخته شده است و ستارهاي چون مت ديمون را بهعنوان ستاره اثر در محوريت بازيگران جهاني‌‌اش قرار ميدهد. اما متاسفانه فلم «ديوار بزرگ» نه تنها انتظارات را برآورده نمي‌‌کند بلکه از حد استانداردهاي آثار معمولي چين نيز پايينتر ميرود. فلم به اندازهاي قابل توجه و عجيب با مشکلات جلوههاي ويژه کمپيوتري و سي جياي روبهروست. موجودات ترسناک يا همان هيولاهاي مخوف فلم به اندازهاي غيرطبيعي از کار درآمدهاند که حتي طرفداران دوآتشه بي-موويها نيز قادر به قبول کردن اين موجودات نيستند. اين وضعيت به اندازهاي اسفناک است که در دنياي مجازي جريانهاي زيادي براي دست انداختن جلوههاي ويژه فلم راه افتاد و براي مثال در يکي از اين نمونهها آمده بود که اگر دست هيولايي که ويليام در ابتداي فلم قطع ميکند و درون کيسهاي مياندازد را در هر جاي ديگر جز جهان فلم پيدا کنيم، بيگمان فکر ميکنيم ويفر شکلاتي است و قصد خوردنش را داريم.
ديگر مشکل اصلي فلمنامه است، گافهاي بزرگ فلمنامهاي چه در پيرنگ و چه در خرده پيرنگها اين باورپذير نبودن اثر را بيشتر و بيشتر ميکند. ما درحال تماشاي اثري هستيم که تمام موجوديت خود را براساس رد نشدن موجودات خونخوار از ديوار بزرگ چين و کشته نشدن امپراتور گذاشته است. تمام تلاشهاي فرماندههاي درون ديوار و همبستگي مثالزدني چينيها در روشهاي مبارزه فقط براي عبور نکردن موجودي از ديوار بزرگ است. حال اينکه ما در 10 دقيقه پاياني فلم تنها در ديالوگها ميشنويم که اين موجودات ناگهان تونلي زير ديوار کندهاند که آنها را تا شهر سکونت امپراتور ميرساند! اين ساختوساز براي کندن چنين تونلي بهتر بود براي طبيعيتر شدن جلوههاي ويژه کمپيوتري اثر صرف ميشد. قابل ذکر است اين موجودات خصايص کاملا حيواني دارند و مثلا مانند ارگها در «ارباب حلقهها» نيستند.
درنهايت بايد گفت ژآنگ ييمو تجربه بسيار ضعيفي را پشتسر گذاشته است و «ديوار بزرگ» با تمام حاشيههايش قابل مقايسه با ضعيف‌‌ترين آثار کارنامه وي نيست، اين ادعا در مورد مت ديمون نيز صدق ميکند و شايد شاهد ضعيف‌‌ترين اثر کارنامه بازيگر نقش جيسون بورن در اين اثر مشترک چين و هاليوود هستيم. اين درحالي است که مت ديمون تلاشهاي فراواني براي شکلگيري اين پروژه انجام داده است. چنين اتفاقهايي باعث ميشود که مخاطبان جديتر سينما به اين نتيجه برسند که نهتنها نامهاي شناخته شده و مشهور، بلکه شرکتهاي فلمسازي بزرگ و لوکيشنهاي پرعظمت نيز نمي‌‌توانند مشکلات عديده يک فلمنامه يا ضعفهاي تکنيکي را بپوشانند.