جوزپ بورل، مسئول سياست خارجي اتحاديه اروپا، درتوييتي از اقدام اخير ايران در رابطه با تعهدات خود ذيل توافق اتمي «برجام» اظهار «نگراني عميق» کرده است. وي نوشته است که «اجراي کامل توافق هسته‌اي از سوي همه طرف‌ها در حال حاضر از هر زمان ديگري براي ثبات منطقه‌اي و امنيت جهاني مهمتر است.»
در «پنجمين گام» کاهش تعهدات خود، ايران روز يک‌شنبه (15 جدي) خبر داد که به تمامي محدوديت‌ها براي ادامه فعاليت اتمي خاتمه داده اما تاکيد کرد که فعاليت‌هاي نظارتي آژانس بين‌المللي انرژي اتمي که براي اطمينان از صلح‌آميز ماندن اين فعاليت‌ها در برجام پيش بيني شده، ادامه خواهد داد.
بر اساس بيانيه ايران، اين کشور «ديگر با هيچ محدوديتي در حوزه عملياتي (شامل ظرفيت غني سازي، درصد غني سازي، ميزان مواد غني شده، و تحقيق و توسعه) مواجه نيست» و «محدوديت در تعداد سانتريفيوژها» را کنار مي‌گذارد. اما اين بيانيه تاکيد کرده است که هم‌چنان همکاري با آژانس بين‌المللي انرژي اتمي را ادامه مي‌دهد و «در صورت رفع تحريم‌‍‌ها و منتفع شدن ايران از منافع برجام»، آماده بازگشت به تعهدهاي برجامي است.
گام جديد ايران قدمي به سوي توقف کامل تعهدات و خروج از توافق است اما در حال حاضر هنوز جمهوري اسلامي ايران در برجام حضور دارد و از خروج از توافق هسته‌اي فاصله دارد.
واکنش سه کشور اروپايي
اواخر يک‌شنبه شب نيز رهبران سه کشور اروپايي بريتانيا، فرانسه و آلمان در يک بيانيه مشترک از ايران خواسته‌اند به اجراي تمامي تعهدات خود ذيل توافق اتمي «برجام» بازگردد.
بوريس جانسون نخست وزير بريتانيا، امانوئل مکرون رئيس جمهور فرانسه و آنگلا مرکل صدراعظم آلمان بيانيه مشترک را ساعاتي پس از آن منتشر کردند که جمهوري اسلامي ايران اعلام کرد به اجراي تمامي محدوديت‌هاي عملياتي خود در برجام پايان داده است.
رهبران سه کشور اروپايي بريتانيا، فرانسه و آلمان که شرکاي ايران در توافق برجام هستند، از تصميم جديد ايران انتقاد و همچنين نقش اين کشور و نيروي قدس شاخه برون مرزي سپاه در منطقه را «مخرب» توصيف کرده اند.
اين بيانيه با اشاره به اتفاقات صورت گرفته در عراق و افزايش کم سابقه تنش ميان ايران و آمريکا خواستار خويشتنداري طرفين و کاهش سطح تنش شده و اعلام کرده آماده ادامه همکاري و تماس با طرفين براي پايين بردن ميزان اختلاف و بازگرداندن ثبات به منطقه است.
ايران از بهار امسال اعلام کرده بود در واکنش به «ناتواني اروپا» به تامين منافع اقتصادي ايران در رفع تحريم، هر دو ماه يک بار اجراي بخشي از برجام را متوقف مي کند. ايران از اروپا انتظار دارد خريد نفت اين کشور و امکان بازگشت پول آن را فراهم کند.
ايالات متحده آمريکا در بهار سال گذشته خورشيدي با خروج از برجام، تمامي تحريم‌هاي رفع شده از ايران را مجددا اعمال کرد. بازگشت اين تحريم‌ها باعث کاهش شديد صادرات نفت ايران از 2 ميليون 800 هزار بشکه به کمتر از 800 هزار بشکه در روز شده است.
کمتر از يک ماه پيش بريتانيا، آلمان و فرانسه گفته بودند که «به احتمال زياد» روند رسيدگي به نقض احتمالي برجام را فعال خواهند کرد اما براي اينکه توافق کاملا نابود نشود فعلا درخواست بازگشت تحريم‌ها را مطرح نخواهند کرد.
خبرگزاري‌هاي غربي از قول ديپلمات‌هاي اروپايي در آن زمان گفته بودند اگر ايران درجدي اقدام ديگري انجام ندهد و گام پنجم خود را اجرا نکند، کشورهاي اروپايي ممکن است از فعال کردن روند بررسي نقض برجام، منصرف شوند.
از زمان ترور قاسم سليماني فرمانده نيروي قدس سپاه پاسداران توسط عمليات هوايي ايالات متحده در عراق، تنش ميان تهران و واشنگتن به نحوه بي‌سابقه‌اي بالا گرفته است.
جمهوري اسلامي ايران مي‌گويد ترور آقاي سليماني را با طور نظامي تلافي خواهد کرد اما دونالد ترامپ رئيس جمهور آمريکا پاسخ داده که در صورت چنين اقدامي 52 هدف از جمله مراکز فرهنگي و تاريخي ايران را هدف قرار خواهد داد.
کميته روابط خارجي مجلس نمايندگان آمريکا در پاسخ به تهديد آقاي ترامپ گفته است که اختيار اعلان جنگ با کنگره ايالات متحده است. منتقدان رئيس جمهور آمريکا مي گويند به دنبال تصويب طرحي در کنگره هستند تا دونالد ترامپ را براي هرگونه عمليات نظامي در ايران به طور قانوني محدود کنند.