شمارى از شاگردان مکاتب شهر کابل شکايت دارند که در مورد ورزش، هيچ آگاهى ندارند و در ساعت تربيت بدنى، مصروف فکاهى گويى و يا نوشتن کارهاى خانگى خود هستند. اما رياست تربيت بدنى وزارت معارف ميگويد که آنها در آيندۀ نزديک، شيوۀ تدريس در اين رشته را تغيير ميدهند.

اين شاگردان ميگويند که اگرچه به ورزش علاقه دارند و براى صحت شان مفيد است؛ اما در برخى موارد حتى معلم ورزش وجود ندارد، چه رسد به اينکه آنها ساعت ورزش داشته باشند. به گفتۀ آنها، وزارت معارف مکلفيت دارد تا نگذارد وقت شاگردان در ساعت ورزش عبث بگذرد، بلکه ساعت ورزش را درست تنظيم نموده و استادان مسلکى را بگمارد.

مرسل ١٧ ساله متعلم صنف نهم ليسۀ زرغونه به خبرنگاران گفت: "ما در ساعت ورزش قصه و شوخى ميکنيم، فکاهى ميگوييم و به آزار يکديگر ميپردازيم."اين شاگرد افزود که او به ورزش سخت علاقمند است و از اينکه فرصت براى آنان داده نميشود تا به ورزش بپردازند، ناراض هستند.

مرسل علاوه کرد که دووميدان واليبال و بسکتبال در ليسه وجود دارد؛ اما ميدان را شاگردان صنوف بالاتر در اختيار ميگيرند و آنان نميتوانند ورزش کنند؛ به همين علت ساعت ورزش را در قصه گويى و عبث سپرى ميکنند. شمار ديگر شاگردان در ساعت ورزش، به درس هاى عقب ماندۀ خود ميپردازند.

محمد قسيم ١٠ ساله متعلم صنف پنجم ليسۀ احمدشاه مسعود، گرچه در کلپ بعد از وقت مکتب در رشتۀ کاراته فعاليت دارد؛ اما در ساعت درسى، هيچ چيز را نياموخته است.وى نيز گفت که در ساعت ورزش، به نوشتن کارهاى خانگى و درس هاى عقب ماندۀ خود مى پردازند.برخى ديگر ميگويند که معلم مسلکى در بخش ورزش ندارند.عبدالرفيع ١١ ساله متعلم صنف پنجم ليسه بى بى مهرو گفت که آنان معلم مسلکى ندارند و در ساعت ورزش، بعضى وقت ها که به روى صحن مکتب بيرون ميشوند، فقط دوش ميکنند و بس؛ در مورد قوانين و ورزش هاى مختلف، معلوماتى ندارند.

اسماء ٩ ساله متعلم صنف پنجم ليسۀ زرغونه نيز با وجود علاقمندى به ورزش، گفت که معلم ورزش آنان هيچ آگاهى در مورد ورزش ندارد و آنان، در اين مورد چيزى نياموخته اند. نبود معلم مسلکى، باعث شده است که معلم بخش ديگر، ساعت ورزش را پُر کند.

شکريه معلم صنف نهم ليسۀ زرغونه گفت که مضمون اصلى وى فزيک است؛ درحاليکه هيچ وقت ورزش نکرده و هيچ آگاهى در اين مورد ندارد؛ اما تربيت بدنى را نيز تدريس مينمايد. وى افزود: "خودم هيچ ورزش نکردم و در ساعت ورزش، بعضى اوقات که ميدان خالى باشد، شاگردان را بيرون ميبرم و ريسمان بازى و يا حرکات نرمشى را انجام ميدهند." در برخى از ليسه ها يک استاد مسلکى وجود دارد، که تمام صنوف را تمرين ميدهد.

عاقله که يگانه استاد مسلکى ليسۀ زرغونه است، گفت که وى در يک هفته ٢٨ صنف را که شامل صنوف ١١ و ١٢ ميشوند، تمرينات واليبال، بسکتبال و فوتبال ميدهد. عاقلۀ٥٦ ساله که در سال ١٣٥٦ از انستيتيوت تربيت بدنى فارغ شده است، به اين باور است که ورزش در مکاتب، زيربنا و پشتوانۀ تيم هاى ملى کشور است؛ اما يک معلم در يک ليسه به هيچ وجه نميتواند تمام شاگردان را تمرين بدهد و يا آنان را زير نظر داشته باشد.

اين استاد باذکر اينکه حتى شاگردان صنف ١١ که تحت نظر وى قرار ميگيرند، در مورد ورزش معلومات ندارند، علاوه کرد: در صورتى که در ابتدا شاگردان ورزش نکنند و ورزش را نياموزند، در صنف ١١ هم نميتوانند بصورت درست به ورزش بپردازند. عاقله علاوه کرد که با برگزارى سيمينارها، ميتوان ظرفيت استادان رشتۀ ورزش را بالا بُرد.

نفيسه حيات مدير ليسۀ زرغونه نيز گفت آنان با آنکه ٨٥٠٠ شاگرد دارند؛ اما صرف يک استاد مسلکى ورزش دارند. وى از رياست تربيت بدنى وزارت معارف شکايت کرده،گفت: "با آنکه ما در ليسه ميدان واليبال و بسکتبال داريم؛ اما هيچ کدام درست نيست. ما بارها خواستيم تا آنرا درست کنند با آنکه قول دادند؛ اما توجه نکردند."

به گفتۀ مدير ليسۀ زرغونه، ميدان واليبال جال ندارد و يک پايۀ ميدان بسکتبال خراب است و شاگردان، از يک پايۀ آن استفاده ميکنند. خانم حيات از رياست تربيت بدنى وزارت معارف خواست که براى ليسه، يک جمنازيوم ورزشى ايجاد نمايد تا شاگردان بتوانند با خاطر آسوده ورزش نمايند.

شمار ديگرى معلمين، با استفاده از کتاب هاى ورزشى، شاگردان را درس ميدهند. هيلۍ اتمر يکى از معلمين ليسۀ ذکور بى بى مهرو، گفت که معلومات را از کتاب هاى ورزشى تهيه کرده و با استفاده از آن، رشته هاى ورزش را به شاگردانش تدريس ميکند.

او نيز گفت که هيچگاه ورزش نکرده؛ اما به علت نبود معلم مسلکى، مضمون ورزش را درس ميدهد. با اين حال، نسرين بارکزى مدير ليسۀ ستاره گفت که استاد مسلکى ورزش ندارند و اين مضمون را استادان ساير رشته ها به پيش ميبرند.
وى گفت که ليسۀ ستاره، با آنکه جاى مناسب براى ميادين ورزشى مانند فوتبال ندارد؛ اما توانسته يک جاى کوچک را براى واليبال و تينس فراهم نمايند.

بارکزى علاوه کرد که بايد براى دروس ورزش مانند ساير مضامين، کتاب هاى درسى مطابق سويۀ شاگردان آماده شود، تا شاگردان به درستى و به سادگى آنرا جذب کرده بتوانند. اما محمد اکبر عمرخيل رئيس تربيت بدنى وزارت معارف، گفت که آنها در آيندۀ نزديک شيوۀ تدريس در اين رشته را تغيير خواهند داد.

او در مورد اين شيوه ها يادآور شد که آنان، کتاب هايى را تحت نام رهنماى معلوماتى براى صنوف اول تا نهم تهيه کرده اند، که در سال آينده در مضمون ورزش، از آن استفاده خواهد شد. اين نوع رهنما را براى صنوف ١٠ تا ١٢ نيز زير دست دارند که درحال تکميل شدن است.عمرخيل گفت: از مدت چهار ماه بدينسو که در اين رياست توظيف شده، مسابقات بهارى را در مکاتب راه اندازى نموده و در کنار آن، برنامه هاى خود را با برگزارى مسابقات بهارى و خزانى، در مکاتب از سر گرفته اند و تلاش ها براى ايجاد اماکن ورزشى نيز آغاز شده است.وى در مورد کمبود معلمين مسلکى افزود که وزارت معار، بخش فنى دارد و معلمين را با برگزارى سيمينار هاى ورزشى، آموزش ميدهد.عمرخيل علاوه کرد که اينگونه سيمينار، در ولايتننگرهار به پايان رسيده و در ولايت لغمان رو به اتمام است؛ در کابل نيز در نظر دارند که با تدوير همچو سيمينارها ظرفيت استادان ورزش را بالا ببرند تا براى شاگردان مفيد واقع شود.

رئيس تربيت بدنى وزارت معارف افزود که شاملين در اين سيمينار، شيوه هاى تمرينات رشته هاى مختلف ورزشى، آگاهى در مورد رشته هاى ورزشى و برگزارى مسابقات را مى آموزند.
موصوف يکى از عوامل عدم رسيده گى به اين مشکلات را کمبود بودجه عنوان کرد و گفت که بودجۀ ورزش رياست معارف، سال گذشته سه ميليون افغانى بود؛ اما امسال آنان ٢٢ ميليون افغانى را پيشنهاد نموده اند که با تخصيص اين پول، ميتوانند ميادين ورزشى مکاتب را ترميم و يا ميادين سر باز را در مکاتب ايجاد نمايند.

عمرخيل علاوه کرد که عنقريب، کار يک جمنازيوم ورزشى در ليسۀ رابعه بلخى که در حدود ١٥٠ هزار دالر امريکايى از کمک جامعۀ جهانى مصرف دارد، آغاز خواهد شد. وى گفت که مسوولين آيساف نيز وعده نموده اند تا در هر ولايت، يک جمنازيوم را براى وزارت معارف ايجاد نمايند که اين کار، گام مفيد و يک صفحۀ جديد در ورزش معارف خواهد بود.

رئيس تربيت بدنى وزارت معارف، ضمن اينکه از برگزارى مسابقات ورزشى در آينده بين مکاتب ولايات در هشت زون خبر داد، افزود: "بايد روى برنامه اى کار کنيم که بتوانيم ورزش را در مکاتب سرپا ايستاد نماييم؛ چون ورزش در مکاتب، زير بناى ورزش در کشور است."مسابقات بهارى ليسه هاى کابل درسال جارى، بخاطر رشد ورزش نيز برگزار شده است.

اين مسابقات در ماه جوزا براى سه هفته، به اشتراک٣٥٤ ورزشکاراز ١٧ ليسۀ اناث دررشتۀ واليبال و هشت ليسه در رشتۀ بسکتبال، در ليسۀ ملالى به هدف گزينش تيم هاى منتخب اين دو رشته برگزار شد.ليسۀ ملکه ثريا در بخش بستکتبال و ليسۀ ملالى در بخش واليبال، به قهرمانى رسيدند.

از سوى ديگر کميتۀ ملى المپيک، ورزش در مکاتب را زيربناى ورزش در کشور ميداند. مجيب الله رحمانى سخنگوى کميته ملى المپيک گفت: "اگر ورزش در مکاتب رشد کند و گسترش يابد ورزشکاران موفق تر را در تيم هاى ملى خواهيم داشت."وى افزود که ورزش مانند تعليم و تربيه، بايد از دورۀ ابتدائيه در مکاتب آغاز شود و آنها در صورت همکارى وزارت معارف و کميته ملى المپيک، ميتوانند ورزش را بصورت درست رشد بدهند.

رحمانى علاوه کرد همانطورى که يک شاگرد به تعليم و تربيه نياز دارد، به تربيت بدنى نيز ضرورت دارد و همين شاگردان معارف اند که در بخش ورزش تربيه ميشوند و شامل تيم هاى کميتۀ ملى المپيک شده و در چوکات تيم هاى ملى، در مسابقات ملى و بين المللى شرکت ميکنند و افتخار مى آفرينند.

رياست تربيت بدنى وزارت معارف،از امضاى تفاهمنامۀ همکارى با کميته ملى المپيک نيز يادکرده، ميگويد که اين تفاهمنامه براى رشد و گسترش ورزش در کشور، مفيد واقع خواهد بود. عمرخيل گفت که طبق اين تفاهمنامه، شاگردان مکاتب با هماهنگى وزارت معارف ميتوانند در مسابقات خارجى اشتراک کنند؛ همچنان کميتۀ ملى المپيک با هماهنگى اين وزارت، ميتواند از اماکن ورزشى اين وزارت استفاده نمايد.وى خاطر نشان کرد که اين تفاهمنامه، از سوى آنها آماده شده و قراراست به زودى ميان وزارت معارف و رئيس کميتۀ ملى المپيک، طى مراسم رسمى به امضا برسد.