صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

پنجشنبه ۹ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

اولویت‌های کابل- واشنگتن در پروسه صلح

اولویت‌های کابل- واشنگتن  در پروسه صلح نویسنده : محمد قاسم عرفانی

با وجود اینکه از شش ماه به اینسو دستیابی به یک توافقنامه صلح و ختم جنگ در افغانستان، در اولویت اداره دونالد ترامپ قرار گرفته و پنج بار مذاکره رسمی و مستقیم بین نمایندگان امریکا و طالبان صورت گرفته است، اما پیشرفت ملموسی در این روند رخ نداده است.
اعلام عملیات بهاری طالبان زیر عنوان «الفتح» و لغو نشست بینالافغانی قطر که قرار بود در روزهای 20 و 21 اپریل برگزار شود، دورنمای صلح را بیش از پیش پیچیدهتر کرده است. با اینکه دیدگاهها و ملاحظات قدرتهای منطقهای و میزان آمادگی طالبان برای رسیدن به یک راه حل سیاسی اهمیت دارد، همسویی کابل- واشنگتن از متغییرهای اصلی محسوب میشود.
از اینرو یکی از پرسشهای اساسی این است که ارجحیت کابل- واشنگتن در این روند همسو است یا خیر؟ هرچند زلمی خلیلزاد نماینده و مذاکره کننده ارشد امریکا، همواره تأکید کرده است که امریکا به دنبال دستیابی به یک توافق جامع است که مذاکره کابل-طالبان بخشی از آن محسوب میشود. اما مرکز خدمات تحقیقات کنگره امریکا در مطلبی که در ماه فبروری سال جاری به نشر رسید، این نگرانی را مطرح کرده است که امریکا خروج نظامی را نسبت به راه حل سیاسی جامع که تضمین کننده دستآوردهای سیاسی، اجتماعی و حقوق بشری هجده ساله باشد، در اولویت قرار دهد.
در این تحقیق که توسط "کلایتون توماس" تحلیلگر مسایل خاورمیانه انجام شده است، اشاره شده است که عدم حضور دولت افغانستان در گفتوگوهای صلح به معنای  تضعیف و مشروعیتزدایی از رژیمی است که امریکا متعهد به حمایت از آن است. موضوعی که مشاور امنیت ملی، حمدالله محب نیز با صراحت بیپیشینه در جریان سفرش به واشنگتن مطرح کرد و آقای خلیلزاد را متهم به تعقیب منافع شخصیاش نمود. از این رو پاسخ به پرسش فوق چندان واضح نیست که آیا اولویتهای کابل- واشنگتن در پروسه صلح همسو است یا خیر؟ یک فرضیه این است که برای اداره امریکا، خروج آبرومندانه از طولانیترین جنگ با توجه به انتخابات آینده ریاست جمهوری امریکا اولویت اصلی است. همچنین اطمینان از اینکه دیگر از خاک افغانستان تهدیدی متوجه منافع امریکا نباشد، انکار ناپذیر است.
ظاهرا در پنجمین دور مذاکرات با طالبان توافقهای نسبی در هردو مورد صورت گرفته است. این در حالی است که شورای عالی رهبری مصالحه در افغانستان، حفظ ساختار نظام سیاسی، قانون اساسی و انتخابات را به عنوان خطوط سرخ دولت افغانستان در روند صلح مطرح کرده است. و از جابنی هم  اشرف غنی رئیس جمهور اعلام کرده است که ما صلح با عزت را می طلبیم. یکی از مصادیق صلح با عزت برای دولت افغانستان حضور در مذاکرات به عنوان یکی از اطراف اصلی منازعه و مصالحه است. در حالی که طالبان تا کنون هرنوع مذاکره با حکومت افغانستان را رد کرده است و یکی از دلایل لغو نشست قطر نیز این بود که طالبان ترکیب هیأت کابل را دولتی می-دانست.
قابل یادآوری است که روند جاری صلح و ابهام در آن موجب انتقاد قانونگذاران امریکایی نیز شده است. در ماه مارچ و پس از پنجمین دور مذاکرات خلیلزاد با طالبان، اعضای دموکرات کمیتۀ امور خارجی مجلس نمایندگان کنگره ایالات متحده با ارسال نامهای به آقای پمپیو، او را به "بی میلی" در گزارشدهی از روند جاری مذاکرات صلح میان امریکا و طالبان متهم کردند.  در این نامه  آمده بود که "فقدان شفافیت وزارت خارجه با کنگره در خصوص موضوع سیاست خارجی با این بزرگی، غیر قابل قبول بوده و مانع انجام مکلفیتهای قانونی نظارتی این نهاد میشود" همچنین رایان کراکر سفیر پیشین امریکا در افغانستان، از قطع گفتوگو با طالبان تا زمان مذاکره مستقیم با دولت افغانستان حمایت کرده است.
بنابراین نشانههای از تفاوت در اولویتهای کاخ سفید و ارگ ریاست جمهوری امریکا در مورد صلح دیده میشود. از این رو برای دستیابی به صلحی که منافع هردو کشور را تأمین کرده و ثبات پایدار را نوید دهد، ایجاب میکند که تفاهم بیشتر و روشنتری بین کابل و واشنگتن در مورد صلح صورت گیرد.