صاحب امتیاز: محمد رضا هویدا

مدیر مسوول: محمد هدایت

سر دبیر: حفیظ الله زکی

سه شنبه ۲۸ حمل ۱۴۰۳

دانلود صفحات امروز روزنامه: 1 2 3 4 5 6 7 8

نزاع بر سر فارسـی و پشـتو اما نام‌گذاری با زبـان‌های دیگر

نزاع بر سر فارسـی و پشـتو اما نام‌گذاری با زبـان‌های دیگر

وقتی از کوچه و خیابانهای شهر کابل گذر میکنی و میبینی که اکثر لوحهها و نامها برگرفته از زبانهای خارجی است، درمییابیم که ما تنها ملتی هستیم که به خاطر زبان با هم میجنگیم؛ ولی گفتگو و نامگذاریهایمان با زبانهای دیگر است.
چکنسوپ، فستفود، هییر استاییل، گلوبل سکيوريتی، افغان نشنل پتروليم لمتد، سیتی میدکل و دهها نام دیگر از جمله نامهای مراکز تجاری و دکانها در این شهر است که احتمال آن میرود که مالکان آنان بر سر زبان «دری و پشتو» جروبحثهای فراوانی کرده باشند اما در نام گذاری مراکز خود توجهی به فرهنگ و زبان خود ندارند.
از سوی دیگر نمایندگان مجلس ما چند سال است که بر سر واژه "دانشگاه" و "پوهنتون" جنجال دارند و به دلیل اینکه بر سر این واژه به توافق نرسیدهاند قانون تحصیلات عالی را پاس نکردهاند اما همین نمایندگان از کنار چنین نام گذاریها بدون توجهی عبور میکنند.
اکنون به دلیل نبود نظارت نهادها مرتبط، روند نامگذاری مراکز تجاری و دکانها به زبان بیگانه روبه افزایش است که باعث نگرانی شماری از فرهنگیان و دانشگاهیان کشور شده است.
بصیر بیتا، ماستر ادبیات و استاد دانشگاه، این روند رو به افزایش را برای کشور نگران کننده می داند و میگوید که این روند خلاف اصول فرهنگی و زبانی تمام کشورهاست.
آقای بیتا همچنین اضافه کرد که از سوی دیگر این روند به نوعی بیگانه پرستی است و نشان دهندهی سرگردانی و مردن هویت است که با این نوع نام گذاریها به دنبال ساخت هویت خود هستند. از هویت اقتصادی، سیاسی گرفته تا انواع دیگر آن.
احمد محمدی، دانشجوی دانشگاه ادبیات دانشگاه کابل نیز میگوید، زبان روح یک فرهنگ است و توسط زبان میشود فرهنگ خود را زنده نگه داشت و راه زنده نگه داشتن زبان تنها از طریق استفاده و تولید علم است.
آقای محمدی در ادامه افزود، به دلیل اینکه کشور ما از نظر تولید علم در جایگاه مناسبی قرار ندارد، بنابراین میتوانیم حداقل کاری که برای زبانهای رسمی کشور خود کنیم این است که نامها را از متنهای کشور خود استفاده کنیم.
علی امینی دیگر دانشجوی دانشگاه کابل نیز میگوید که استفاده از زبانهای بیگانه، باعث میشود که شهروندان آهسته آهسته با زبان خود بیگانه شوند و فرهنگ خود را از دست بدهند.
آقای امینی تصریح کرد، نامگذاری به زبانهای دیگر از سوی دیگر باعث میشود که مردم معنای دقیق آن را درک نکنند و ندانند که هدف از این نام چه مکانی است.
او از ادارههای دولتی مسئول خواست که برای حفظ داشتههای فرهنگیمان، باید بخش خصوصی را موظف به نام گذاری با توجه به داشتههای زبانی کشور (دری و پشتو) کند.
روانشناسان بر این باورند که بیهویتی و تحت تاثیر قرار گرفتن فلمها باعث میشود که ما تحث تاثیر زبان بیگانه قرار بگیریم و هویت خود را در آن فرهنگها جستجو کنیم.
سید جعفر احمدی، روانشناس و استاد دانشگاه بر این باور است که در سطح ملی به یک هویت واحد نرسیدهایم و بحران بیهویتی در جامعهی ما باعث شده که به دنبال فرهنگهای بیگانه برویم.
آقای احمدی اضافه کرد که اگر خانوادهها فرهنگ و هویت خود را قبول کرده باشند، هیچ وقت تلاش نمیکنند که از هویت و فرهنگ دیگری را استفاده کنند.
او نیز این روند را نگران کننده خواند و گفت که با ادامه این روند ما آهسته آهسته زبان خود، نام و نشانهای فرهنگی کشور خود را از دست خواهیم داد و با فرهنگ خود بیگانه میشویم که در نهایت معنا و مفهوم زندگی در افغانستان با ادامه این روند کم رنگ خواهد شد.
اقدامهای دولت
زیر بناهای زبانی در افغانستان به دلیل بیش از چهار دهه جنگ و ناامنی خراب شده و از سوی دیگر نهادهای قوی نیز برای پاسداری از زبان وجود ندارد. وزارت اطلاعات و فرهنگ و شهرداریها از نهادهای اداری است که باید بر نامگذاریها باید نظارت کنند اما آنان نیز توجه چندانی نمیکنند.
محمد کبیر، عضو کمیسیون نامگذاری لوحهها و مدیر کنترل لوحهها در وزارت اطلاعات و فرهنگ می گوید که دولت برای جلوگیری از نام گذاری لوحهها به زبان بیگانه کمیسیون تشکیل داده تا جلوگیری شود.
او گفت که این کمیسیون تازه ایجاد شده و اکنون یک رهنمود ترتیب داده که بر اساس آن تلاش میشود که با فرهنگ و نامهای خارجی مبارزه شود.
محمد کبیر همچنین اضافه کرد که به ادارههایی جواز صادر میکنند نیز مکتوب داده شده که از این به بعد هر فردی که میخواهد یک مکان کسب و کار راه اندازی کند باید نامش محل مطابق فرهنگ داخلی باشد.
به گفتهی او، کمیسیون مذکور برای تغییر نام مرکزهای تجاری و دکانها ناحیه به ناحیه مراجعه میکند و مکانهایی که نامشان به زبانهای بیگانه است میخواهد که مطابق طرزالعمل تغییر نام دهند.
خفته، خفته را کی کند بیدار!
شهرداری کابل به عنوان یکی دیگر از نهادهای مسئول در حفظ فرهنگ ریاستی به عنوان "ریاست خدمات کلتوری" دارد که نام آن برگرفته از واژه انگلیسی یا فرانسوی است.
روزنامهی افغانستانما از سید مصطفی سعیدی، رئیس خدمات کلتوری شهرداری کابل در پیوند به این نام پرسید که وقتی نام نهاد شما برگرفته از یک زبان بیگانه باشد، شما چطور میتوانید که با زبان بیگانه مبارزه کنید؟
آقای سعیدی در جواب گفت که این مشکل درک شده اما بروکراسی حاکم در نهادهای دولتی اجازه تغییر آنی را نمیدهد و باید برای تغییر نام مدتی منتظر ماند.
او اضافه کرد که طرح تغییر نام این ریاست به کابینه پیشنهاد شده ولی تاکنون جوابی داده نشده است. او تصریح کرد که نام این ریاست تغییر خواهد کرد.
نبود یک مرکز ملی باعث شده است که شماری از نهادهای دولتی با توجه به موجود بودن نامهای داخلی، از معادل بیگانهی آن که اکثرآ انگلیسی است استفاده شود.
حال با توجه به روی دست گرفتن اقدامهای دولت باید منتظر ماند که روند نام گذاریها با نامهای بیگانه و زبانهای خارجی تا چه زمانی صورت میگیرد.