در مرکز منبع معلوماتی دانشگاه کابل، یک نمایشگاه سه روزه‌ی عکس با موضوع «مهاجرت‌های غیر قانونی» برپا شده است.
این نمایشگاه روز یکشنبه، 21 عقرب گشایش یافت و به مدت سه روز به روی مراجعین باز است. عکس‌هایی که در این نمایشگاه آورده شده، گوشه‌ای از صحنه‌های تلخ مهاجرت و زندگی پناهجویان افغان طی چهار سال گذشته را روایت می‌کند.
جوئل ون هات، عکاس هالندی با هنر عکاسی خود، بخشی از صحنه‌های مهاجرت پناه‌جویان افغان را مستندسازی کرده و اکنون حدود 50 قطعه از این عکس‌ها را در دانشگاه کابل به نمایش گذاشته است. عکس‌ها صحنه‌های غرق شدن پناه‌جویان در دریاها، بود و باش در کمپ‌ها و زندگی در کشورهای مقصد را روایت می‌کند.
جُوئل ون هات، به همکاری وزارت امور مهاجرین و مرکز منبع معلوماتی دانشگاه کابل این نمایشگاه عکس را برگزار کرده‌ است. آقای جُوئل که در برنامه گشایش این نمایشگاه صحبت می‌کرد گفت، او تلاش کرده تا مشکلات مهاجرت را به گونه‌ی عینی برای مخاطبین‌اش به نمایش بگذارد. او هدف از این کارش را آگاهی دهی از خطرهای مهاجرت‌های غیر قانونی عنوان کرد.
جوئل تأکید کرد که به حرفه‌ی خبرنگاری و عکاسی پای‌بند است و هیچ قضاوتی در مورد عکس‌های خود نمی‌کند. به باور جوئل مردم باید از این نمایشگاه بازدید کنند و پس از دیدن عکس‌ها، قضاوت کنند که مهاجرت‌های غیرقانونی از دید آن‌ها خوب است یا بد.
به گفته‌ی این عکاس هالندی، بیشترین تمرکز او در جریان مستندسازی، به پناه‌جویان افغان بوده؛ زیرا از نظر او مشکلات مهاجرین افغانستانی نسبت به چالش‌های پناه‌جویان کشورهای دیگر بیشتر است. این عکاس به دعوت یک نهادی به نام «هنرسالار» به افغانستان آمده و عکس‌هایش را به نمایش گذاشته است.
چرا مهاجرت؛ روانشناسان چه می‌گویند؟
روح‌الله امین، روانشناس و استاد دانشگاه می‌گوید، مهاجرت از قصه‌های نگفته‌ در کشور است که باید در این باره گفتمانی راه‌اندازی شود تا در مورد زوایای پنهان این پدیده بحث و گفت‌وگو صورت بگیرد.
به گفته‌ی آقای امین، مهاجرت به یک‌بارگی صورت نمی‌گیرد؛ بلکه یک پروسه‌ی طولانی دارد که از مدت‌ها قبل ذهن انسان درگیر این موضوع است تا زمانی که تصمیم می‌گیرد آن را عملی سازد. وی می‌گوید، «دل کندن» آغاز این پروسه است. دل کندن از جایی که دیگر زندگی در آن‌جا سخت شده و هیچ امیدی برای بودن نیست. این روانشناس می‌گوید یکی از علت‌های عمده‌ی مهاجرت از افغانستان، آینده‌ی ناروشن جوانان در کشور، ناامنی و فقر اقتصادی و در کنار این، ده‌ها مورد درگیری‌های ذهنی و روانی است.
به باور او انسان موجودی است که دوست دارد کاری را که انجام می‌دهد و یا به نحوی مربوط به زندگی اش می‌شود، به‌ویژه در مورد «مرگ و زندگی» کنترل داشته باشد. به گفته‌ی او در جایی که ناامنی است و مرگ تدریجی زندگی انسان‌ها را هر روز تهدید می‌کند، انسان خطرهای کوتاه مدت را نسبت به مرگ تدریجی ترجیح می‌دهند.
این جاست که انسان دل به دریا می‌زند و به هدف زندگی بهتر، کوه و دشت و دریا را پشت سر گذاشته و راهی سرزمینی می‌شوند که برای رسیدن به آن‌جا دل بسته‌ است.
آقای امین همچنان می‌گوید، بحث مهاجرت در افغانستان باید به یک پدیده‌ی مطالعه شده‌ی علمی تبدیل شود و به مهاجرین به دید تحقیرآمیز و منفی نباید دیده شود.
مهاجرت باید قانونمند شود
سیدحسین عالمی بلخی، وزیر امور مهاجرین و عودت کنندگان که در برنامه گشایش این نمایشگاه سخنرانی می‌کرد، مستندسازی عکاس هالندی از زندگی پناهجویان افغانستانی را ستایش کرد و گفت: «هرچند این عکس‌ها لحظه‌های سخت مهاجرت را به نمایش می‌گذارد؛ اما نتوانسته خیلی از لحظه‌های دردناک دیگر مثل تیراندازی بر مهاجرین در مرزها و اینکه آنان طعمه‌ی نهنگ و آب شده‌اند را نشان دهد.»
وزیر مهاجرین و عودت کنندگان مشکلات پناه‌جویان را نگران کننده خواند و گفت، زمانی که جوانان به هدف پناه یافتن به کشورهای مقصد مهاجرت می‌کنند و پس از پشت سر کردن خطرهای زیاد می‌خواهند زندگی بهتری را آغاز کنند، خبر نگران کننده‌ی دیگری را می‌شنوند که آن «عدم قبولی» آنان است. به گفته‌ی وزیر مهاجرین تنها در زمان حکومت وحدت ملی، حدود 2 میلیون مهاجر به کشور بازگشت کرده‌اند.
آقای بلخی گفت با آنکه طی سه سال اخیر شمار زیادی به کشور برگشته‌اند؛ اما هنوز هم افغانستان به لحاظ مهاجرت، در جهان جایگاه دوم را دارد.
وزیر مهاجرین همچنان گفت که وزارت مهاجرین تلاش‌ها در مورد قانونمند شدن مهاجرت را آغاز کرده تا خطرها از بین برده شود. او گفت کسانی که در بیرون از افغانستان و کشورهای اروپایی مهاجر شده‌اند نباید به زور به کشور برگردانده شود؛ بلکه با فراهم شدن زمینه‌ها، روی برگشت داوطلبانه مهاجرین فکر شود. وی مهاجرین را یک فرصت بزرگ برای رشد اقتصاد کشور و خانواده‌ها عنوان کرد و گفت بر بنیاد سروی که این وزارت انجام داده، سالانه حدود 7 میلیارد دالر از آدرس مهاجرین وارد اقتصاد کشور می‌شود.
الیاس طاهری