شماری از متخصصین بخش آب در کابل می‌گویند که بررسی ‎‌های آنها نشان می‌دهد که در 12 سال گذشته به دلیل استفاده بی‌رویه، آب‌های زیر زمین بعضی از مناطق کابل بصورت بی‌سابقه پایین رفته است.
آنها می‌گویند که در مقایسه با سال 2005 میلادی، آب‌های زیر زمینی برخی از نقاط شهر کابل تا 22 متر پایین رفته است.
این متخصصین می‌گویند تنها در نقاطی از شهر که ازدحام مردم کم‌تر است و یا هم در جوار دریای کابل واقع شده است، نشست آب‌ها به یک متر می‌رسد. براساس یافته‌های کارشناسان بخش آب، افزایش 2.4 درصدی جمعیت شهر کابل و بالا رفتن اوسط درجه حرارت، از علت‌های اصلی کاهش منابع آب می‌باشد.
کارشناسان بخش آب، این یافته‌های شان را دیروز دوشنبه، سوم میزان، در نشست مشترک یک روزه‌‌ای که وزارت انرژی و آب با شورای عالی اراضی و آب به منظور «بررسی وضعیت کمی و کیفی آب آشامیدنی شهر کابل» برگزار کرده بود، ارائه کردند.
انجنیر توخی یکی از متخصصین آب که در این نشست صحبت می‌کرد، گفت 29.6 میلیون متر مکعب سالانه در شهر کابل آب تغذیه می‌شود؛ 3.1 میلیون متر مکعب آن دوباره به آب‌های سطحی می‌پیوندد و اما تا 25 میلیون متر مکعب و یا بیشتر از آن در سال از این آب مصرف می‌شود که تاحدود زیادی مصرف آب خارج از استندردهای قبول شده‌ی جهانی صورت می‌گیرد.
به گفته آقای توخی، در مجموع سالانه حدود 32.3 میلیون متر مکعب آب در سطح شهر کابل مصرف می‌شود و اگر این روند ادامه پیدا کند، ممکن در سال‌های آینده یک بحران خطرناک کمبود و یا حتا نبود آب آشامیدنی در شهر کابل به وجود آید.
اما علی احمد عثمانی وزیر انرژی و آب در این نشست گفت که این وزارت یک پلان استراتژیک پنج ساله را در بخش آب و برق تهیه کرده است و در آن راه‌های مبارزه با تمامی این مشکلات پیش‌بینی شده است «پلان پنج ساله برق تکمیل شده و در ظرف هفته‌های آینده پلان پنج ساله آب نیز تکمیل و آماده خواهد شد».
وی گفت که این پلان به «مدیریت منابع آب افغانستان» مسما شده است و در سه بخش مهم تأکید دارد: 1- شناسایی جغرافیای آب در افغانستان. 2- مدیریت منابع آب. 3- سیاست گذاری در منابع آب افغانستان.
به گفته او وزارت انرژی و آب با درک جدی بودن مسئله اکنون به این می‌اندیشد که در قسمت تأمین آب، چگونه می‌شود منابع آب سرشار در زیر و سطح زمین داشت؛ از چه طریق و شیوه‌یی به چاه‌هایی که شهروندان کابل از آب آشامیدنی آن استفاده می کنند، آب تزریق کند.
او تشکیلاتی را که در حال حاضر در وزارت شهرسازی و مسکن در بخش مدیریت آب رسانی فعالیت دارد ناکافی خوانده گفت که این تشکیل پاسخگوی نیازها در بخش آب‌رسانی در افغانستان و یا حداقل شهر کابل نیست.
آقای عثمانی گفت از آن جاییکه وظیفه‌ی وزارت شهرسازی مدیریت اصلی آب‌رسانی می‌باشد، باید به جای ایجاد ماسترپلان‌های شهری به فکر تهیه ماسترپلان‌های زیربنایی و زیرساخت‌ها و به ویژه ماسترپلان تأمین منابع آب باشد و به آن اهمیت داده شود.
اقدامات وزارت انرژی و آب
مسوولان وزارت انرژی و آب می‌گویند که در گام نخست، سکرتریت شورای عالی اراضی و آب تشکیل شده است که نشست‌ها و برنامه‌های منظم و دوامدار از سوی این سکرتریت برای همکاری و همآهنگی مشترک میان وزارت‌های همکار در این بخش برگزار می‌شود.
وزیر آب و برق گفت اقداماتی که در بخش آب‌رسانی به شهر کابل و اطراف آن صورت گرفته، در حال حاضر دو پروژه در وزارت انرژی و آب تحت کار قرار دارد؛ بندهای «شاه و عروس» و «شاه‌توت». بر بنیاد گفته‌های او بند شاه و عروس کارش از سال گذشته دوباره آغاز شده است و احداث بند شاه توت نیز در بودجه سال 1396 گنجانیده شده که قرار است هندوستان تمویل کننده این بند آب باشد.
به گفته مسوولان آب کابل، هدف اصلی ساخت بند شاه توت، رساندن آب برای بیش از دو میلیون جمعیت در این شهر پر نفوس می‌باشد.
تغذیه/ تزریق آب‌های زیرزمینی شهر کابل یکی از دیگر برنامه‌هایی است که این وزارت در دست اجرا گرفته است. قرارداد آن ماه‌های گذشته از سوی وزارت انرژی و آب با بانک انکشاف آسیایی امضا شده که پس از مطالعات تخنیکی، کار تزریق آب به منابع زیرزمینی، در شهر کابل انجام خواهد شد.
ماسترپلان تأمین آب ساخته شود
وزارت انرژی و آب می‌گوید که فشار باید از روی آب‌های زیرزمینی کابل برداشته شود، در غیر آن در طول چند سال آینده در بخش آب باشندگان کابل با یک وضعیت نامطلوب و حتا مشکل نبود آب و قحطی روبه‌رو خواهند شد.
وزیر آب و برق در سخنان خود در این نشست گفت که ماسترپلان تأمین منابع آب باید از سوی وزارت انرژی و آب ساخته شود و در آن بیشتر روی این تأکید شود که در آینده چه‌طور می‌توان فشار را از روی آب‌های زیرزمینی کاهش داد تا در سال‌های آینده مشکلات کاهش پیدا کند.
او هشدار داده گفت سروی که شورای عالی اراضی و آب انجام داده است در حال حاضر از آب‌های سطحی و زیرزمینی شهر کابل، بیشتر از آن‌چه که تجدید می‌شود، مصرف می‌گردد؛ در حالیکه معیارهای جهانی مصرف از آب‌های تجدیدپذیر نشان می‌دهد که بیشتر از 40 فیصد نباید از آب‌هایی که تجدیدپذیر است، مصرف شود.
با این همه، عبدالمعروف مسیر رییس عمومی حوزه دریایی کابل در وزارت انرژی و آب، به روزنامه «افغانستان ما» گفت، در پایان این نشست یک روزه اشتراک کننده‌ها و متخصصین عرصه آب، در مورد اینکه چگونه یک پلان درازمدت و جامع برای تأمین منابع آب، به‌ویژه آب‌های زیرزمینی و آشامیدنی در شهر کابل ایجاد شود تا خطرات کمبود آب از میان برداشته شود، پیشنهادات شان را ارائه خواهند کرد.
از نبود کانالیزاسیون تا آلوده‌گی آب‌های کابل
نوید رسولی، مشاور وزارت شهرسازی و مسکن گفت که تنها 21 درصد فاضلا‌ب‌های شهر کابل مدیریت می‌شود و به آب‌های زیرزمینی تهدیدی به بار نمی‌آورد؛ اما بیش از 79 درصد از فاضلاب‌های این شهر، آب‌های زیرزمینی کابل را به صورت مستقیم تهدید می‌کند.
عبدالمعروف مسیر، رییس حوزه دریایی کابل نیز گفت که استفاده بی‌رویه، غیر علمی و غیر استندرد از چاه‌های فاضلآب که عمدتاً این چاه‌ها جذبی می‌باشند، آب‌های کابل را از نظر کیفیت آلوده ساخته و از سوی دیگر تمامی معبرهای آبی را نیز در معرض تهدید  قرار داده است.
این مسوول آب کابل گفت در شهر کابل سیستم کانالیزاسیون وجود ندارد و این مشکل سبب شده که در کوتاه مدت به صورت درست فاضلآب‌ها تصفیه نگردد.
اما وی گفت که برای تصفیه آب‌های آلوده و فاضلآب‌ها پلانی را شرکت آب‌رسانی روی دست گرفته تا به صورت غیر متمرکز و در کوتاه مدت در بخش‌هایی که ادارات دولتی است و همچنان در نقاط مزدحم شهر کابل به حل این مشکل پرداخته شود. به گفته آقای مسیر قرار است این طرح از سال 1397 به بعد به اجرا گذاشته شود و در آینده در تمامی بخش‌های پر جمعیت شهر کابل از آن استفاده خواهد شد.
گفتنی است که این کنفراس به منظور بررسی وضعیت کمی و کیفی آب آشامیدنی شهر کابل از سوی وزارت انرژی و آب به همکاری سکرتریت تخنیکی شورای عالی آب که تمام سکتورهای بخش آب و برق را شامل می‌شود، برگزار شده است.
الیاس طاهری